Sau nhiều thập niên nghiên cứu, các chuyên gia công nghệ của xưởng gốm mỹ thuật Thi Nguyên ( bao gồm các tiến sỹ, kỹ sư Silicat, và các nghệ nhân) đã tạo ra dòng xương gốm mới, thỏa mãn các yếu tố sau:
1- Phải chịu được nhiệt độ nung cao giống như gốm –sứ, thậm chí như sứ, để thỏa mãn nhu cầu chơi men nặng lửa hiện đại.
2- Bề mặt chất liệu (phần không men) phải tạo ra hiệu ứng mỹ thuật, từ nhẵn bóng mịn như hiệu ứng tự tiết men, đến khi nung ở chế độ khử tạo ra hiệu ứng đốm trứng cóc, đặc biệt dễ dàng tạo ra hiệu ứng Ra-cu…Mầu sắc của xương gốm đa dạng, biến đổi từ trắng ngà đến nâu đỏ và đen. Như vậy, với chất liệu này có thể mở ra khả năng chế tạo được nhiều dòng sản phẩm khác nhau.
3- Phù hợp với tất cả các phương pháp tạo hình đương đại: vuốt tay, đổ rót, in…và gia công áp lực.
4- Với tất cả những tính chất đã nêu ở trên, chất liệu gốm Thi Nguyên cho phép thỏa mãn được rất nhiều hình thức trang trí khác nhau: có men, không men, vẽ trên men, vẽ dưới men và chơi men phóng khoáng phù hợp với nhu cầu thưởng thức đương đại…
Để đạt 4 tiêu chí trên, gốm Thi Nguyên đưa ra bài phối liệu xương gốm mới, kết hợp hài hòa giữa: Sét (màu và trắng), Quắc , Cao lanh và một số phụ gia biến tính đặc biệt khác với tỷ lệ hợp thức. Thực tế đã chứng tỏ, xương gốm Thi Nguyên đã thỏa mãn được 4 tính chất trên.
Men gốm Thi Nguyên
1- Men gốm Thi Nguyên là sự kết hợp hài hòa giữa 4 dòng men gốc: men đất, men đá (men trường thạch), men tro và men phù sa biến tính, phù hợp với xương gốm. Nó có thể đạt độ trong suốt như men sứ (khi cần thiết), độ bít mờ, nhiều khi đạt đến độ kết tinh của kim loại, làm cho men có vẻ đẹp sâu lắng.
2- Điều đặc biệt của men gốm Thi Nguyên là đa phần sử dụng các chất màu từ khoáng thiên nhiên, có vẻ đẹp đa dạng nhiều màu sắc mà các pic men mầu thông thường không đạt nổi.
3- Với quan niệm men là chất chảy được trên bề mặt gốm ở nhiệt độ cao, nên các chuyên gia công nghệ của dòng gốm Thi Nguyên đã đưa ra nhiều chất liệu mới, xuất phát từ các nguyên liệu dễ kiếm , rẻ tiền, thân thiện với môi trường, nhưng vẫn tạo ra dòng men nghệ thuật phong phú đa dạng, màu sắc tự nhiên, nhiều hiệu ứng nghệ thuật có tính thẩm mỹ cao, được khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng.
4- Với các quan niệm tạo men như trên, men gốm Thi Nguyên rất hiện đại nhưng vẫn hoài cổ. Điều đặc biệt là từ các chất liệu dân gian, xưởng gốm mỹ thuật Thi Nguyên đã đưa ra một loại men mới, kết hợp giữa ngọc Celadon và đỏ tiết bò, làm đắm say nhiều nhà chơi men khó tính.
Hình thức trang trí trên gốm Thi Nguyên
1- Nếu người xưa đối tượng trang trí trên sản phẩm gốm chủ yếu là tả thực cỏ cây , hoa, lá, động vật…với bút pháp vẽ nét, dùng mầu là chàm và nâu.
Để đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ đương đại, cách trang trí của gốm Thi Nguyên đi vào mảng, khối và nhiều màu sắc phong phú.
2- Cách trang trí có thể dưới men hoặc trên men như người xưa, nhưng đa phần được sử dụng lớp men mầu trong phong phú để tạo ra hòa sắc với các mầu vẽ đa dạng. Đặc biệt gốm Thi Nguyên đã sử dụng chất liệu vẽ mới nhiều màu sắc giống như sơn dầu ở nhiệt độ cao, tạo điều kiện cho các họa sỹ mở đầu trào lưu đưa hội họa lên gốm.
3- Các màu vẽ được pha chế đặc chủng riêng cho dòng gốm Thi Nguyên, tạo ra nét vẽ lung linh, gợi cảm, liêu trai, kỳ bí của vũ trụ, có giá trị thẩm mỹ cao.
Như vậy, từ cách dùng chất liệu làm xương gốm, cách chơi men và trang trí sản phẩm, đã tạo cho dòng gốm Thi Nguyên một nét riêng biệt, đặc sắc, không dễ bị bắt chước, tuy hiện đại nhưng vẫn gợi nét xa xưa, kỳ bí.Với tất cả những tính chất đã nêu ở trên, có thể khẳng định rằng gốm xương thô Thi Nguyên thuộc dòng sành mầu cao cấp, còn loại xương mịn không thể gọi gì khác ngoài thuật ngữ sành- sứ mầu( phân biệt với gốm-sứ ở Bát Tràng).
“Khoảng lặng ngoài gốm” của Thi Nguyên – với “Vũ Khúc của Lửa” và “Biển Ngủ Đứng”
Không chỉ là người sáng tạo ra dòng gốm đầy chất thơ và họa trên, Thi Nguyên cũng bút danh của nữ thi sĩ trẻ Nguyễn Thị Mai Anh, sinh năm 1971 tại Hải Dương. Vừa vẽ tranh, sáng tác thơ nữa. Thơ chị đã đạt nhiều giải thưởng tại lớn. Tháng 7- 2005, Nhà xuất bản Hội Nhà văn đã chọn 43 bài thơ của chị để cho ra mắt tập thơ Thi Nguyên có tựa đề “ vũ khúc của lửa”.
“Vũ khúc của lửa” Thi Nguyên thực sự là một tư duy thơ độc đáo và đặc sắc, mong tiếng thơ này đến với hai từ “ hấp dẫn” nữa, cái mong về cả phía người viết cho nhuyễn, cho sáng đường thơ, mạch ý của mình, và cả phía bạn đọc.
Mặc dù chị đang bận rộn với dự án xây dựng thương hiệu gốm Thi Nguyên của mình với chất liệu riêng, phong cách riêng, chất men riêng, với họa tiết riêng do chị vẽ, nhưng chị vẫn tranh thủ sáng tác thơ không ngừng, mới đây chị tiếp tục cho ra đời tập thơ “ Biển Ngủ Đứng” gồm 39 bài, với tư duy sáng tạo đa chiều, chị đã vinh dự nhận giải thơ Trẻ toàn quốc năm 2007.
Chúc nữ sĩ thi nguyên vững bước trên đường nghệ thuật đầy chông gai đã chọn, “Vũ khúc của lửa” là tiếng thơ, chất men gốm đầy sáng tạo, dư thừa năng lực, tiên phong, chấn động và lan tỏa, đó là vũ khúc của trí tuệ và tâm thức, thơ – họa – gốm của chị sẽ đi cùng năm tháng để đến với tương lai.
Và bạn hãy bới chút thời gian ghé thăm trang web của nữ sĩ Thi Nguyên: http://indochinapottery.com, chiêm ngưỡng dòng gốm Thi Nguyên với sự giao thoa của dòng gốm Việt cổ và Đương đại, gốm Thi Nguyên của chị được tạo nên từ hương đời và lửa để nung gốm luôn bén duyên với những vũ khúc của tình yêu bất tận và sự sáng tạo không mệt mỏi.
Nhà phê bình Nguyễn văn Đức
(24H.COM.VN)
