Chỉ một ngày sau khi Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2012 được công bố, nhà văn Y Ban và nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam lên tiếng từ chối giải thưởng.
Lý giải về lý do từ chối giải thưởng, nhà văn Y Ban dẫn chứng về cách bỏ phiếu: “Có 5 thành viên hội đồng có mặt. Nhà văn Bão Vũ có bản nhận xét và bỏ phiếu qua email. Nhà văn Thái Bá Lợi xin bỏ sau. Nhà Văn Trần Văn Tuấn bỏ phiếu qua điện thoại. Một chị ở Hội Nhà văn nghe điện thoại nói lại, anh Tuấn bảo anh ấy bỏ tất cho mọi người vì… chưa kịp đọc.
Nhà văn Nguyễn Khắc Trường cầm điện thoại nói với nhà văn Trần Văn Tuấn: Không bỏ thế được đâu.
Ông đọc ai rồi thì bỏ. Nhà văn Trần Văn Tuấn bỏ phiếu duy nhất cho tác phẩm Thành phố đi vắng”. Kết quả cuối cùng, có 4 cuốn lọt vào chung khảo: Thành phố đi vắng (6/7 phiếu), Một thế kỷ bị mất (6/7 phiếu), Trò chơi hủy diệt cảm xúc (5/7 phiếu) và Sông núi nước Nam được đề nghị bằng khen.
Không đủ tâm và tầm (?)
Khi xét giải, Thành phố đi vắng của nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ đã nhận được 8/9 phiếu đề nghị xét giải thưởng của Hội đồng Giám khảo, đã trở thành tác phẩm nhận giải thưởng chính thức của hội. Cuốn Trò chơi hủy diệt cảm xúc của nhà văn Y Ban được 4 phiếu giải thưởng, 3 phiếu bằng khen và 2 phiếu trắng. Cùng với Một thế kỉ bị mất, Trò chơi hủy diệt cảm xúc được nhận bằng khen. Nhà văn Y Ban cho hay việc chị lên tiếng có thể không thay đổi được kết quả giải thưởng năm nay nhưng đó là việc cần phải
Nhà văn Y Ban từ chối giải thưởng Hội Nhà van Việt Nam vì không đồng tình với phương thức bỏ phiếu và cách xét giải
Ảnh: YẾN ANH
“Ít nhất cũng từ năm sau, cách xét giải phải khác đi. Tôi muốn nhận xét về những tác phẩm lọt vào chung khảo phải được công khai minh bạch. Hội Nhà văn Việt Nam là hội nghề nghiệp, những người ngồi ghế giám khảo đều là những chuyên gia. Vì thế, họ phải lên tiếng chính thức chứ không phải bỏ phiếu kín như thế này”- nhà văn Y Ban nhấn mạnh. Nói thêm về 2 phiếu trắng cho cuốn sách của mình, nhà văn này nói: “Hai phiếu trắng ở đây nói lên điều gì? Làm giám khảo mà không dám đối mặt với chỉ một cái tên trên một tờ giấy? Vậy tại sao họ vẫn thích ngồi ở ghế ban giám khảo? Là vì oai”. Rồi chị nói thêm: “Nếu tôi sáng suốt, nếu tôi không đi trên con đường dại thì ngay từ đầu tôi phải từ chối ban giám khảo này. Họ không đủ tâm, đủ tầm để bỏ phiếu cho tác phẩm. Họ chỉ đủ tâm, đủ tầm để bỏ phiếu cho tên tác giả”.
Sau nhà văn Y Ban, nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam cũng từ chối giải thưởng và có thư ngỏ gửi Hội Nhà văn Việt Nam. Thư viết: “Tôi, Phạm Ngọc Cảnh Nam, người vừa được Hội Nhà văn Việt Nam công bố tặng bằng khen năm 2012 cho cuốn tiểu thuyết Một thế kỉ bị mất của tôi. Tôi xin giành quyền được từ chối bằng khen này. Lý do đơn giản mà ai cũng thấy là giải thưởng đã không được xét đúng theo tiêu chí văn chương. Và, cũng là để cho sự trung thực còn có chỗ trú ngụ trong ngôi đền thiêng liêng của nó là văn học”.
Không vào hang sao bắt được cọp!
Trao đổi với phóng viên vào chiều 19-1, nhà văn Y Ban cho hay sẵn sàng đương đầu với dư luận sau khi lên tiếng từ chối giải thưởng này. “Đã có người nói tôi vì không được giải chính thức thì hờn giận. Nhưng câu trả lời của tôi là nếu không vào hang thì sao bắt được cọp. Nếu không ngồi ghế ủy viên Hội đồng Văn xuôi của Hội Nhà văn Việt Nam thì làm sao tôi hiểu được nội tình vụ việc như thế nào” – chị lý giải.
Nhà văn Y Ban cũng nói thêm là chị đã chính thức từ chối chiếc ghế ủy viên Hội đồng Văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam. Giải thích cho sự từ chối này, Y Ban cho hay là đã trải qua 2 mùa giải thưởng. Mùa giải năm 2011, những tác phẩm mà chị yêu thích và bỏ phiếu thì không đoạt giải. “Việc tôi ngồi ở hội đồng không thể đem lại lợi ích nào cho các nhà văn, cho người viết” – Y Ban thẳng thắn.
Văn học dịch không có tác phẩm đoạt giải
Hội đồng Chung khảo Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam đã công bố chính thức những tác phẩm đoạt giải thưởng của hội năm 2012. Theo đó, tập truyện ngắn Thành phố đi vắng của nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ đoạt giải thưởng ở thể loại văn xuôi. Ở thể loại thơ, có 3 tác phẩm được trao giải: Trường ca chân đất của nhà thơ Thanh Thảo; tập thơ Màu tự do của đất của nhà thơ Trần Quang Quý và tập thơ Giờ thứ 25 của nhà thơ Phạm Đương. Cuốn Đa cực và điểm đến của tác giả Văn Chinh đoạt giải thưởng ở thể loại lý luận phê bình. Văn học dịch năm nay không có tác phẩm nào được trao giải.
Các tác phẩm được tặng bằng khen, gồm: Tiểu thuyết Trò chơi hủy diệt cảm xúc của nhà văn Y Ban, tiểu thuyết lịch sử Một thế kỉ bị mất của nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam, tập thơ Hoa hoàng đàn nở muộn của nhà thơ Khuất Bình Nguyên, tập thơ Chất vấn thói quen của nhà thơ Phan Hoàng.
Lễ trao giải thưởng sẽ được tổ chức cùng với lễ kết nạp hội viên năm 2012, dự kiến vào ngày 29-1, tại Hội trường Bảo tàng Hội Nhà văn Việt Nam.
Theo Yến Anh
Người Lao Động
