Trả lời về những ồn ào quanh việc nhà văn Y Ban và Phạm Ngọc Cảnh Nam liên tiếp từ chối Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2012, người phát ngôn của Hội – nhà văn Đình Kính khẳng định: “Việc rút ra khỏi giải thưởng là quyền của mỗi người”.

Giải thưởng Hội Nhà văn 2012 đang gây xôn xao dư luận khi có tới 2 tác giả đồng thời lên tiếng từ chối… giải thưởng. Nhà văn Y Ban, tác giả của cuốn tiểu thuyết Trò chơi hủy diệt cảm xúc và nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam, tác giả của Thế kỷ bị mất đều đồng loạt gửi thư ngỏ từ chối bằng khen của Hội dành cho tác phẩm của mình.

Trong lá thư ngỏ được đăng tải trên mạng ngày 18/1, nhà văn Y Ban bức xúc về những người cầm cân nảy mực “thiếu tâm và thiếu tầm”. “Trò chơi hủy diệt cảm xúc được 4 phiếu giải thưởng, 3 phiếu bằng khen và 2 phiếu trắng. Nếu tôi sáng suốt, nếu tôi không đi trên con đường dại thì ngay từ đầu tôi phải từ chối ban giám khảo này. Họ không đủ tâm, đủ tầm để bỏ phiếu cho tác phẩm. Họ chỉ đủ tâm, đủ tầm để bỏ phiếu cho tên tác giả. Hai phiếu trắng ở đây nói lên điều gì? Làm giám khảo mà không dám đối mặt với chỉ một cái tên trên một tờ giấy?”, Y Ban nói trong thư ngỏ.

Nhà văn Y Ban (Ảnh: ST)
Không chỉ thể hiện sự thiếu tin tưởng về những người chấm giải, nhà văn Y Ban còn hé lộ nhiều chuyện hậu trường xoay quanh công tác xét giải thưởng nhiều năm qua của Hội Nhà văn Việt Nam. Theo bức thư ngỏ khá dài của nhà văn Y Ban, Hội đồng chấm giải đã không dùng cái tâm và con mắt xanh để nhìn nhận, đánh giá tác phẩm. Họ cũng không chịu đọc, không chịu nhìn nhận hay chấp nhận xu hướng mới, tác phẩm mới. Thậm chí quy trình xét giải của Hội đồng giám khảo giải thưởng cũng không trình tự, rất mù mờ và tùy tiện…

Tác giả của I am đàn bà cũng thể hiện sự bất bình, thậm chí tức giận trước “2 phiếu trắng” của Hội đồng giám khảo dành cho tác phẩm của mình: “Hai phiếu trắng ở đây nói lên điều gì? Làm giám khảo mà không dám đối mặt với chỉ một cái tên trên một tờ giấy? Vậy tại sao họ vẫn thích ngồi ở ghế ban giám khảo?”.

Trao đổi với phóng viên Dân trí chiều ngày 21/1 nhà văn Y Ban thể hiện sự mệt mỏi khi nhận được quá nhiều sự quan tâm từ dư luận. “Những điều cần nói tôi đã nói hết trong thư ngỏ rồi. Tôi khép lại rồi, không quan tâm nữa”, Y Ban chia sẻ về những thông tin trái chiều xung quanh việc chị từ chối nhận giải.

Trước câu hỏi, sao chị không gửi thư chính thức tới Hội Nhà văn Việt Nam mà lại dùng thư ngỏ để từ chối nhận giải, Y Ban khẳng định: “Trước khi cho đăng thư ngỏ, tôi đã gửi thư đóng gói đàng hoàng tới Hội Nhà văn. Còn nói chưa nhận được hay không thấy gì đó là cách trả lời của họ!”.

Nhà văn Y Ban cũng khẳng định, từ lúc chị gửi thư tới Hội đồng giám khảo giải thưởng văn học 2012 và cho đăng thư ngỏ, bên Hội Nhà văn chưa có trả lời cũng như bất cứ liên hệ nào với chị. Ngay sau khi có câu trả lời chính thức từ phía Hội, chị sẽ quyết định lên tiếng tiếp hay là không.

Nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam (Ảnh ST)
Cho đến thời điểm này, không chỉ Y Ban mà nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam, tác giả cuốn tiểu thuyết lịch sử Thế kỷ bị mất cũng chọn thư ngỏ để từ chối nhận bằng khen. Lý do ông đưa ra là giải thưởng đã không được xét đúng theo tiêu chí văn chương. Và, “cũng là để cho sự trung thực còn có chỗ trú ngụ trong ngôi đền thiêng liêng của nó là Văn Học”.

Trả lời phóng viên Dân trí chiều ngày 21/1 về những ồn ào xung quanh giải thưởng Văn học Việt Nam 2012, những đánh giá về Hội đồng giám khảo thiếu cái tâm và cái tầm, quy trình xét giải thiếu minh bạch…; thành viên ban chung khảo kiêm người phát ngôn của Hội về giải thưởng – nhà văn Đình Kính nói mọi việc sẽ được làm sáng tỏ tại buổi họp báo sáng ngày 22/1 tại Hà Nội.

Về bức thư của nhà văn Y Ban gửi tới Hội, nhà văn Đình Kính nói cho tới buổi sáng ngày 21/1, Hội vẫn chưa nhận được, cũng như chưa nhận được phản hồi chính thức, trực tiếp nào từ phía nhà văn Y Ban.

Về việc hai nhà văn Y Ban và Phạm Ngọc Cảnh Nam cùng từ chối giải thưởng, nhà văn Đình Kính cho rằng đó là chuyện bình thường. “Việc trao giải thưởng là quyền của Hội và ban chấp hành. Việc nhà văn Y Ban hay Phạm Ngọc Cảnh Nam rút khỏi giải thưởng cũng là quyền của mỗi người. Không có gì đáng ngạc nhiên khi ai đó từ chối nhận giải thưởng. Không chỉ trong nước mà các giải thưởng quốc tế từ trước đến nay vẫn có người từ chối đấy thôi”, nhà văn Đình Kính nói.

Danh sách tác giả, tác phẩm đoạt Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2012 được đăng tải chính thức trên trang web của Hội:

Văn xuôi:
Giải thưởng: Tập truyện ngắn Thành phố đi vắng của nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ.
Bằng khen: Tiểu thuyết Trò chơi hủy diệt cảm xúc của nhà văn Y Ban; Tiểu thuyết lịch sử Thế kỷ bị mất của nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam.

Thơ:
Giải thưởng: Tác phẩm Trường ca chân đất của nhà thơ Thanh Thảo; Tập thơ Màu tự do của đất của nhà thơ Trần Quang Quý và Tập thơ Giờ thứ 25 của nhà thơ Phạm Đương.
Bằng khen: Tập thơ Hoa hoàng đàn nở muộn của nhà thơ Khuất Bình Nguyên và Tập thơ Chất vấn thói quen của nhà thơ Phan Hoàng.

Lý luận phê bình:
Giải thưởng: Cuốn sách Đa cực và điểm đến của nhà văn Văn Chinh.
Dịch: Không có.

Lễ trao giải và kết nạp Hội viên năm 2012 dự kiến sẽ được tiến hành vào ngày 29/1/2013 tại hội trường Bảo tàng Hội Nhà Văn Việt Nam, Hà Nội.

Nguyễn Hằng