Mạc Ngôn

Báu Vật Của Đời

Chương 6

1
Vào một ngày xuân của những năm tám mươi, Kim Đồng mãn hạn tù. Với tâm trạng khiếp nhược và hoảng loạn, cậu ngồi thu lu một xó ít người để ý trong nhà chờ, đợi chuyến xe khách đi trấn Đại Lan nay là thủ phủ vùng đông bắc Cao Mật.
Trời chưa sáng hẳn, trên trần nhà treo mười mấy ngọn đèn, nhưng chỉ có hai ngọn đèn trên tường là sáng, một thứ ánh sáng vàng vọt. Một số ghế tựa đen sì trong phòng chờ đã bị những thanh niên thời thượng chiếm chỗ. Họ nằm ngáy như sấm, nói mơ lảm nhảm, có người trong giấc mơ còn giơ cả hai chân đen đủi mặc quần loe lên trời, ống quần cứng đơ như cuốn bằng sắt tây. ánh sáng ban mai lọt qua cửa sổ, phòng chờ sáng dần lên. Qua cách ăn mặc của những người nằm ngồi lố nhố trước mặt, Kim Đồng đã ngửi thấy hơi hướng của thời đại mới. Nền nhà đầy giấy bẩn và đờm rãi, thậm chí nồng nặc mùi nước tiểu, nhưng lát nền là đá hoa Đại Lý. Trên tường bám đầy nhặng xanh béo núc, nhưng phủ mặt tường là ni lông hoa. Với một người vừa rời khỏi căn nhà đất ở nông trường lao cải như Kim Đồng thì đây là điều mới mẻ và lạ lẫm, do vậy tâm trạng bất an càng nặng nề. Khi những tia nắng lọt vào phòng chờ sặc mùi ô nhiễm, những người chờ xe bắt đầu hoạt động. Một cậu tóc bồng, mặt đầy tàn nhang ngồi dậy trên ghế gãi bẹn, mắt vẫn nhắm, lôi ra một điếu thuốc lá thơm có đầu lọc rồi châm hút bằng chiếc bật lửa ga, thở khói, nhổ đờm xuống nền nhà, dùng gót giày di di cục đờm theo thói quen. Cậu vỗ vô mông cô gái nằm sau lưng, cô ta rên lên nũng nịu.
– Xe chạy rồi! – Cậu tóc bồng kêu lên.
Cô gái uể oải ngồi dậy, dụi mắt bằng mu bàn tay đo tía rồi ngáp sái cả quai hàm. Khi biết mình bị lừa, cô thụi cậu tóc bồng mấy cái rồi lại nằm xuống.
Kim Đồng trông rõ khuôn mặt tròn vành vạnh rất trẻ của cô và cái mũi ngắn bóng loáng trên khuôn mặt, khoảng da bụng trắng hếu lộ ra dưới tà áo ngắn. Rồi anh lại còn nhìn thấy cậu tóc bồng ngang nhiên thọc tay trái có đeo đồng hồ điện tử và kẽ hở giữa hai vạt áo, luồn sâu vào ngực cô gái sờ nắn chiếc vú đã chảy xệ. Cảm giác bàng hoàng vì lạc hậu so với thời dại len dần trong tâm trí Kim Đồng như vết dầu loang. Mình hình như chưa kịp lớn đã trở thành người đứng tuổi? Cử chỉ thân mật của bọn thanh niên, khiến người ngoài cuộc thẹn đỏ mặt, chẳng khác ông bố chồng vô tình trông thấy con dâu và con trai đang xoắn xuýt lấy nhau. Anh quay nhìn đi nơi khác. Cái tuổi cố chấp với tâm trạng u ám nay lại càng bi thảm. Những ý nghĩ trong đầu quay cuồng như bánh xe ngựa chạy hết tốc lực: Mình đã sống bốn mươi hai năm trên đời, trong bốn mươi hai năm ấy mình đã làm được những gì? Những năm tháng đã qua y hệt con đường mòn mất hút trong thảo nguyên mênh mông, chỉ nhìn lại được chừng ba bốn mét, xa hơn nữa là khuất trong sương mù. Đã sống già nửa đời người, một cuộc sống tệ hại, tởm lợm, ngay bản thân cũng tự cảm thấy thương hại, buồn nôn! Gần nửa cuộc đời tiếp theo, tính từ khi được phóng thích, coi như đã bắt đầu, chẳng hiểu rồi sẽ như thế nào?
Ngay trước tầm nhìn của anh là bức tranh màu bằng sứ treo trên tường, người đàn ông trong tranh cơ bắp phát triển, che bụng băng mấy chiếc lá xanh, khoác tay một phụ nữ cởi trần, tóc bay như bờm ngựa. Trong cái không gian hữu hạn của bức tranh vẫn dành chỗ cho sự tưởng tượng vô hạn. Nhìn nét mặt đầy khát vọng vươn tới hạnh phúc của đôi nam nữ nửa người nửa tiên này, trong lòng anh cảm thấy trống rỗng ghê gớm. Cái cảm giác xót xa anh đã từng thể nghiệm nhiều lần khi nằm ngửa nhìn lên bầu trời xanh biếc ở cao nguyên hoàng thổ, nơi dòng sông chảy vào biển. Đàn cừu gặm cỏ trên thảo nguyên. Người chăn cừu Kim Đồng nằm ngửa nhìn lên bầu trời, xa xa, nơi có dãy cờ đuôi nheo màu đỏ là đường cảnh giới do cán bộ trại cải tạo vạch ra cho người tù những cán bộ canh tù cưỡi ngựa đeo súng tuần tra trên con đê ngăn sóng biển bên ngoài hàng rào cảnh giới, những con chó lai từ cảnh khuyển với chó địa phương, chạy theo sau, uể oải, thi thoảng lại hướng ra làn sóng bạc đầu ngoài đê, sủa mấy tiếng vô nghĩa. Anh thụ án đã được mười bốn năm. Mùa xuân năm thứ mười bốn, anh kết bạn với Triệu Giáp Đinh, chăn ngựa. Anh ta phạm tội giết vợ, chưa xử. Anh vốn là cán bộ giảng dạy của Học viện Chính pháp, con người nho nhã, đeo kính gọng kim loại. Anh không giấu giếm, kể lại tường tận cho Kim Đồng nghe mình đã giết vợ như thế nào. Kim Đồng cũng kể lại vụ án của mình. Nghe xong, anh ta nói một cách cảm khái:
– Lão huynh, đẹp quá y như một bài thơ, chỉ tiếc là pháp luật bài xích tất cả những gì có tính thơ mộng? Có điều, giá như khi đó tôi, thôi cho qua, nói bây giờ là thừa! Họ xử anh nặng quá tuy nhiên, đã được mười bốn năm rồi thì cũng chẳng khiếu nại làm gì.
Trước đây không lâu, khi lãnh đạo trại tuyên bố anh đã mãn hạn tù, được trở về với gia đình, thì anh lại có cảm giác như mình bị ruồng bỏ. Nước mắt chạy quanh, anh xin được ở lại mãi mãi. Viên quản giáo ngạc nhiên nhìn anh, lắc đầu:
– Sao lại như vậy? Anh nói:
– Rời trại, tôi không biết làm gì để sống, tôi là con người vô dụng?…
Viên quản giáo đưa cho anh một điếu thuốc, châm lửa cho anh, vỗ vai anh nói:
– Người anh em, về đi, thế giới bên ngoài đẹp hơn ở đây nhiều?
Anh không biết hút thuốc, vừa bập một hơi đã bị sặc, nhóc mắt ràn rụa.
Một phụ nữ mắt ngái ngủ, mặc bộ quần áo công nhân màu xanh, mũ rộng vành, tay trái cầm cái hốt rác, tay phải cầm chổi, quét dọn lấy lệ những đầu mẩu thuốc và vỏ trái cây trên nền nhà. Với vẻ mặt chán chường, chị ta chốc chốc lại dùng chân đá hoặc thọc bằng chổi những người nằm dưới đất.
– Dậy, dậy! Chị ta quát, quét nước tiểu tung tóe.
Những người nằm dưới đất vội vàng nhổm dậy. Có người đứng lên vươn vai, người vẫn ngồi yên, mặt nghệch ra, rồi nhảy dựng lên vì chổi quét phải người. Lập tức những tờ báo lót chỗ nằm bị hốt luôn vào xe rác. Kim Đồng mặc dù đã áp sát tường đến mức tối đa, nhưng vẫn bị quát mắng:
– Tránh ra, có mắt hay không đấy?
Ngang ngược là người nhà nước. Thái độ ngang ngược ấy cách đây mười lăm năm Kim Đồng đã lãnh đủ. Anh cho đây là hiện tượng rất bình thường, không phách lối thì sao gọi là người nhà nước? Anh nín nhịn nhảy sang một bên, trông thấy chị ta chỉ vào cái túi hành lý bằng vải bạt của anh, vẻ khó chịu:
– Của ai đây? Xách đi!
Anh lại nhẫn nhục xách cái túi ra chỗ khác, đợi chị ta đưa qua quít vài nhát xong, anh lại để cái túi vào chỗ cũ và ngồi xuống bên cạnh.
Xó nhà trước mặt anh là một đống rác to tướng. Chị công nhân đổ chỗ rác mới gom vào đống rác rồi bỏ đi. Đàn nhặng xanh nghỉ ngơi trên đống rác bay vù lên rồi lại đáp xuống. Lúc này anh trông thấy bức tường phía trước thông ra bãi đỗ xe có trổ mấy cửa nhỏ. Mỗi cửa có bảng ghi số xe và tuyến xe. Phía ngoài có hàng rào bằng những ống thép hàn lại với nhau, một số người đang xếp hàng ở đó để đợi kiểm tra vé. Cuối cùng, anh tìm thấy cửa ghi số xe 831 đi trấn Đại Lan. ở đó đã có mười mấy người đang xếp hàng, người hút thuốc, người nói chuyện, có người ngồi ngẩn ra bên túi hành lý. Họ lấy vé ra xem, trên vé ghi giờ xe chạy là 7 giờ 30, nhưng chiếc đồng hồ treo trên tường đã chỉ 8 giờ 10. Họ cuống lên cho răng chuyến xe mà họ định đi đã chạy trong khi họ ngồi nghĩ vơ vẩn. Anh xách cái túi hành lý rách lên, chạy tới xếp hàng sau một ông tay xách cặp đen, mặt lạnh như tiền. Anh lặng lẽ nhận xét những người xếp hàng, hình như có biết họ, nhưng không thể nhớ ra, dù chỉ một cái tên. Những người kia cũng nhìn anh từ đầu đến chân, anh cảm thấy hình như họ có vẻ ngạc nhiên. Anh bắt đầu lúng túng trong một tâm trạng phức tạp, vừa muốn nhận người quen, lại vừa sợ một quen nhận ra mình. Anh lúng búng hỏi người đứng trước mặt:
– Thưa… đồng chí, đây có phải xe chạy Đại Lan không ạ?
Người này nhìn anh bằng ánh mắt của cán bộ quản giáo ở nông trường lao cải khiến anh hoảng hốt như kiến bò trong chảo. Anh nghĩ, không chỉ trong con mắt mọi người, mà ngay bản thân, anh cũng tự đánh giá là một quái vật. Tối qua trong nhà xí, nhìn vào chiếc gương đã ố vì hơi nước, anh trông thấy cái đầu to tướng của anh. Tóc trên đầu xoăn tít, rối như tổ quạ, đỏ chẳng ra đỏ, vàng chẳng ra vàng, lại thêm lưỡng quyền nhô cao, da mặt sần sùi như da cóc đầy nếp nhăn, cái mũi to tướng đỏ tía như vừa bị véo, bộ râu quai nón màu râu ngô ôm lấy cặp môi sưng mọng. Dưới ánh mắt soi mói của người đàn ông, Kim Đồng cảm thấy mình dơ dáy, mồ hôi ướt sũng lòng bàn tay. Người dàn ông hất hàm về phía chiếc biển treo trên cửa xé vé thay cho việc trả lời câu hỏi của anh.
Một phụ nữ to béo mặc áo bờ lu trắng nhưng trước ngực đen một mảng to tướng, đẩy trước xe nhỏ bốn bánh đi tới, rao bằng cái giọng lanh lảnh của trẻ con:
– Bánh bao đây, bánh bao nhân thịt nóng hôi hổi đây?
Chị ta béo tốt, khuôn mặt hồng hào bóng nhẫy, tóc uốn xoăn từng búi nhỏ trông giống đuôi cừu úc Đại Lợi, mu bàn tay như chiếc bánh bao, ngón tay như những khúc lạp sường.
– Một cân giá bao nhiêu? – Một thanh niên mặc áo bay hỏi.
– Không bán cân, bán chiếc – Người bán hàng nói.
– Bao nhiêu tiền một chiếc?
– Hai hào rưỡi.
– Cho tôi mười chiếc, anh thanh niên nói. Chị bán hàng lật tấm khăn phủ trắng đã ngả màu đen, lấy mảnh báo cũ đã chuẩn bị sẵn, dùng kẹp lấy đủ mười cái bánh bao. Anh thanh niên lôi ra một năm tiền to tướng để chọn tiền lẻ, mọi con mắt đều đổ dồn về phía anh ta.
– Nông dân Cao Mật hai năm nay phất to? – Ông xách cặp đen nói, giọng chua loét.
Anh thanh niên mặc áo bay ngoạm từng miếng to tướng, nhồm nhoàm nhai
– Lão Hoàng, thèm lắm hả?
– Thèm thì vứt quánh bát sắt, đi buôn cá với tôi. – Ông xách cặp nói
– Tiền là cái gì? Là hổ dữ đã xuống núi, tôi sợ nó cắn lắm!
Anh thanh niên cười nhạo:
– Thôi đi ông, chó cắn mèo, mèo cắn người, con thỏ lúc cùng đường cũng dám cắn người, tôi chưa nghe nói tiền cắn người bao giờ!
Ông xách cặp nói:
– Cậu còn ít tuổi chưa hiểu hết đâu!
Anh mặc áo bay nói:
– Ông Hoàng ơi, không nên sống lâu lên lão làng, cũng dùng ra vẻ ta đây làm gì, phải đổi mới cách nghĩ mới có cơm cá cơm thịt! Cho phép nông dân buôn bán kiếm tiền là văn bản hàng đầu mà ông trưởng trấn công bố trước quần chúng.
Ông cặp đen nói:
– Này cậu, đừng vội ngông nghênh, đảng Cộng sản không bao giờ quên lịch sử của mình, cậu liệu hồn đấy!
Anh áo bay nói:
– Liệu hồn về chuyện gì?
Ông cặp đen gằn giọng nói từng chữ:
– Cải cách ruộng đất lần thứ hai!
Anh áo bay ngớ ra, nói:
– Thì cứ cải cách nữa di, ông thì ông đớp hít cho bằng hết, một sợi lông cũng không còn mà cải cách? Ông tưởng tôi cũng ngốc như ông cụ thân sinh ra tôi đấy chắc? Đầu tắt mặt tối, thắt lưng buộc bụng được ít tiền tậu mấy chục mẫu ruộng bạc điền, đến cải cách bị qui ngay là phú ông, bị các ông lôi ra đầu cầu, đoàng một phát vỡ sọ! Tôi không như bố tôi, được đồng nào là tôi hít, tôi đớp! Khi các ông cải cách ruộng đất lần thứ hai, tôi lại là bần nông vẻ vang như ai!
Ông cặp đen nói:
– Kim Trụ Tử, anh được bỏ mũ phú nông mới ít hôm mà đã kiêu ngạo rồi!
Anh áo bay nói:
– Lão Hoàng, nực cười ông châu chấu đá xe, không lượng được sức mình thì về nhà treo cổ lên cho xong? Ông dám chống chính sách của Nhà nước không? Tôi cho là ông chống thế nào được?
Lúc này, một lão ăn xin mặc chiếc áo bông rách, thắt lưng bằng sợi dây diện màu đỏ, tay cầm bát sứ vỡ, trong bát có mấy đồng tiền bằng kim loại và mấy tờ bạc lẻ bẩn thỉu. Lão run rẩy chìa cái bát ra trước mặt ông cặp đen, van nài:
– Con xin ông vài hào mua cái bánh bao.
OOng cặp đen né sang một bên, giận dữ nói:
– Xéo đi, ông còn chưa ăn sáng đây này?
Lão ăn mày liếc nhìn Kim Đồng, ánh mắt tỏ ra khinh miệt. Kim Đồng cảm thấy thương thân đến cùng cục. Kim Đồng ơi Kim Đồng, ngay cả thằng ăn mày cũng tránh né mi! Lão ăn mày quay sang xin anh áo bay, vẫn câu ca cũ:
– Xin cậu rủ lòng thương mà cho vài hào mua bánh bao!…
Anh áo bay hỏi:
– Anh thành phần gì?
Lão ăn mày ngớ ra một lúc, nói:
– Bần nông, tổ tông tám đời đều là bần nông…
Anh áo bay phác một cử chỉ hài hước, cười:
– Ông đây chuyên môn cứu tế bần nông!
Anh ta quẳng vào bát lão ăn mày hai chiếc bánh ăn thừa còn nguyên cả giấy gói bằng báo cũ. Lão ăn mày cầm bánh nhét luôn vào miệng, giấy gói dính cả vào cằm, những chữ in thấm mỡ rõ mồn một.
Phòng chờ trở nên nhốn nháo, hơn chục nhân viên soát vé từ phòng nghỉ đi ra, kẹp vé cầm trên tay. Người nào cũng một vẻ chán chường, lạnh nhạt, làm như hành khách là kẻ thù của họ. Hành khách di theo họ đến cửa kiểm soát. Một người đứng giữa lối ra, nói qua loa điện:
– Xếp hàng, xếp hàng! Không xếp hàng không soát vé! Các đồng chí kiểm soát viên chú ý, không xếp hàng không soát vé?
Nhưng mọi người vẫn dồn cục trước lối ra, tay xách túi lớn túi nhỏ. Trẻ con bị lèn bật khóc. Một phụ nữ tay bế con trai, lưng cõng con gái, tay kia ôm một cặp gà trống, lớn tiếng chửi người đàn ông xô dẩy chị ta, nhưng người kia bất chấp tất cả, giơ thùng bóng điện lên quá đầu, người luồn lách để lên phía trên. Người phụ nữ đạp cho anh ta một cái vào mông, anh ta cũng không thèm nhìn lại.
Kim Đồng bị chen bật ra ngoài vòng, ban đầu sau lưng anh có mấy chục người, giờ đây anh trở thành người đứng cuối cùng. Anh nổi cáu, xách túi hành lý định len vào trong, nhưng một cú huých vào ngực khiến mắt anh nẩy đom đóm, anh rên lên một tiếng, ngã ngồi xuống đất, mồ hôi đầm đìa trên mặt. Phát thanh viên liên tục lặp lại:
– Xếp hàng, xếp hàng, không xếp hàng không soát vé!
Người soát vé chuyến xe khách đi trấn Đại Lan là một cô gái có hàm răng khấp khểnh, dùng chiếc kẹp vé và kìm bấm làm công cụ mở đường, từ cửa soát vé lách ra, chiếc mũ rộng vành đã bị chen bẹp, tóc xõa rối bù. Cô ta tức điên lên, giậm chân bành bạch:
– Chen đi, chen nữa di, chết một hai ngươi càng tốt!
Cô soát vé giận dỗi bỏ về phòng nghỉ. Lúc này, chiếc đồng hồ điện tử treo trên tường, kim giờ và kim phút đã trùng khít trên con số 9. Nhiệt tình chen lấn của mọi người bị xẹp luôn cùng với sự bỏ đi của cô soát vé. Đứng bên cửa sổ, Kim Đồng tự nhiên có cảm giác vui sướng, anh cảm ơn người soát vé đã bỏ đi, coi đó như một cử chỉ bảo vệ những người yếu đuối.
ở các cửa soát vé khác, lối ra bãi đậu xe đã mở, hành khách chen chúc nhau đi ra như nước lũ.
Một thanh niên người tầm thước, ăn mặc sang trọng đi tới, tay xách lồng chim, trong lồng có một cặp vẹt trắng quí hiếm. Cặp mắt rất sáng của cậu thanh niên khiến Kim Đồng chú ý, nhất là hai con vẹt làm anh nhớ lại quang cảnh trong sân hôm anh từ nông trường về nhà, lũ vẹt bay quanh cái nôi treo dưới tán cây, trong nôi là thằng con trai của Hàn Chim và Thượng Quan Lai Đệ. Chẳng lẽ lại là thằng nhỏ? Anh dần dần phát hiện ra cái vẻ bất cần đời của Lai Đệ và nét kiên cường một cách ngây thơ của Hàn Chim trên khuôn mặt chàng thanh niên. Kim Đồng vô cùng ngạc nhiên, nhưng ngay sau đó là sự thán phục, nó lớn quá rồi, thằng nhỏ nằm trong nôi năm nào nay đã trở thành một thanh niên! Tiếp theo, một lần nữa anh lại nghĩ tới tuổi tác của mình, chìm trong một cảm giác trầm uất và trống rỗng không bờ bến. Anh cảm thấy mình như cụm cỏ mao trên đất phèn, lặng lẽ mọc lên, sống lay lắt rồi lặng lẽ từ giã cõi đời!
Hàn Vẹt bước tới bên cửa soát vé, nhiều người trong đám đông chào hỏi cậu, cậu chậm rãi chào lại, giơ tay xem đồng hồ kiểu dáng rất lạ mắt.
– Hàn Vẹt, Hàn Vẹt, cậu di nhiều, ăn nói giỏi, mời bà cô ấy ra đi!- Một người trông có vẻ cán bộ nói.
Hàn Vẹt nói: – Tôi chưa đến thì bà ấy chưa cho ra cửa đâu!
– Nói khoác, cậu gọi được bà ấy ra thì chúng tôi mới phục!
– Các vị đừng có chen lấn nữa, xếp hàng vào, chen gì mà chen ghê thế, giành nhau khăn tang chắc? Xếp hàng vào, mau lên.
Cậu ta nửa đùa nửa thật chửi tất cả, cái nút kẹt được dãn ra, kéo dài đến tận chỗ những chiếc ghế. Hàn Vẹt nói:
– Ai còn chen lên làm mất trật tự là tôi… mẹ người ấy, rõ chưa nào? – Cậu ta phác một cử chỉ tục tĩu, nói tiếp – sớm muộn rồi cũng phải lên, trong xe không còn chỗ thì lên nóc mà ngồi, càng thoáng, càng tha hồ ngắm cảnh. Đ. mẹ, tôi tình nguyện lên nóc! Hãy đợi dấy, tôi vào triệu các mẹ!
Quả nhiên cậu ta mời được nhân viên soát vé ra. Cô ta mặt mày sưng sỉa, hình như vẫn chưa bớt giận. Hàn Vẹt nói như rót vào tai cô:
– Dì nuôi ơi, dì chấp họ làm gì! Họ là đồ cặn bã trong xã hội, trốn chúa lộn chồng, mèo mả gà đồng, trộm gà bắt chó, dì mà tức với họ mất cả cái giá của mình đi! Quan trọng hơn, dì tức mà sinh bệnh thì dượng sẽ thương dì đến chết mất!
– Câm mồm, thằng Vẹt thối tha này! – Cô ta giơ cái kép vé đập một phát vào bả vai Hàn Vẹt – sao lắm mồm thế?
Hàn Vẹt lè lưỡi, nói:
– Dì nuôi ơi, cháu đã chuẩn bị cho dì một đôi chim thật đẹp, khi nào thì đem đến cho dì?
– Cứ diễn mãi một vở – Cô soát vé nói – miệng lúc nào cũng liếng thoắng, hứa lên hứa xuống cả năm rồi mà có thấy bóng dáng con chim nào!
Hàn Vẹt nói:
– Lần này là chính xác, lần này dì sẽ trông thấy chim thật!
Cô soát vé nói:
– Nếu cậu có lòng hiếu thảo như thế thì cho tôi đôi vẹt trắng này?
Hàn Vẹt nói:
– Dì nuôi ơi, đôi này thì không được, đây là chim giống nhập từ úc về, dì có muốn cũng khó. Sang năm nếu Hàn Vẹt này không biếu dì một đôi vẹt trắng thì không phải là con dì!
Cánh cửa kiểm soát vừa mở ra, mọi người lập tức chen lấn nhau túi bụi. Hàn Vẹt xách lồng chim đứng bên cô soát vé, nói:
– Dì thấy đấy, làm sao không nói người Trung Quốc tố chất kém cho được? Mẹ kiếp, cứ thế mà chen, mà lấn, kỳ thực càng chen lấn càng chậm trễ, đúng không?
Cô soát vé nói:
– Dân Cao Mật toàn là đồ thổ phỉ, hung hăng đến khiếp!
Hàn Vẹt nói:
– Dì nuôi ơi, đừng vơ đũa cả nắm, còn có người tốt chứ, thí dụ…
Cậu ta chưa nói hết câu đã ngẩn người ra: Kim Đồng đang từ cuối hàng ngượng ngùng bước tới.
– Nếu cháu nhớ không lầm – cậu ta nói – thì ông là cậu của cháu?
Kim Đồng ngượng nghịu trả lời: Tôi cũng… nhận ra cậu!
Hàn Vẹt vui mừng nắm chặt tay Kim Đồng mà lắc:
– Thế là cậu được về rồi! Bà ngoại khóc ngày khóc đêm vì thương cậu, đến nỗi hỏng cả hai mắt.
Trong xe chật cứng, vài người ló hẳn nửa người ra ngoài cửa sổ. Hàn Vẹt trèo lên giá để hàng trên nóc bằng chiếc thang sắt phía đuôi xe, lật tấm lưới bảo hiểm lên, bố trí chỗ ngồi cho Kim Đồng xong xuôi rồi nghiêng người kéo túi hành lý của Kim Đồng lên, Kim Đồng run rẩy trèo lên theo. Hàn Vẹt trùm lưới lên người Kim Đồng, dặn:
– Cậu bám chặt khung sắt nhé. Thực ra, không bám cũng không có gì đáng ngại. Xe này già quá rồi, ì ạch như con lợn nái ấy!
Ông tài miệng ngậm thuốc lá, tay cầm cốc nước chè khệnh khạng bước tới, nhìn lên nóc xe quát to:
– Hàn Vẹt, cậu đúng là người chim! Tôi bảo này, rớt ngã là tôi không chịu trách nhiệm đâu đấy! Hàn Vẹt móc túi lấy bao thuốc lá ném xuống.
Ông tài giơ tay bắt bao thuốc, xem nhãn, đút luôn vào túi, nói:
– Trời cũng đành chịu phép với cậu!
Hàn Vẹt nói:
– Bố ơi, xin bố mở lòng nhân mà lên xe cho, mà dừng giữa đường in ít thôi!
Ông tài cố buộc chặt cánh cửa rồi ló đầu ra ngoài cửa kính, nói:
– Của nợ này bung ra từng mảnh không biết lúc nào, và tất nhiên lại có người thay thế tôi. Xe này chưa chắc đã ra khỏi bãi!
Lúc này, tiếng nhạc đưa tiễn các chuyến xe lên đường vang lên, rè rè như tiếng cạo nứa của hàng chục lưỡi dao. Cô nhân viên soát vé đứng nghiêm mép bờ ke để tiễn xe theo qui định, hằn học nhìn theo chiếc xe tróc sơn, bẹp dúm đó, kêu cót két khi lăn bánh. Hàn Vẹt giơ tay vẫy: – Chào dì nuôi, lần sau cháu nhất định biếu dì một đôi chim đẹp!
Cô nhân viên không trả lời. Hàn Vẹt lẩm bẩm:
– Tặng mụ hai cái cặc chó thì có!
Xe chạy chậm trên con đường rải đá từ huyện về Cao Mật, chốc chốc lại có ô tô hoặc máy kéo chạy ngược chiều, thận trọng lách qua xe khách. Bụi cuốn mù mịt sau bánh xe, Kim Đồng không mở được mắt.
– Cậu này, cháu nghe người ta nói là cậu bị oan – Hàn Vẹt nhìn thẳng vào mắt Kim Đồng nói.
Kim Đồng nói:
– Bảo oan thì là oan, bảo không oan là không oan!
Hàn Vẹt rút điếu thuốc đưa cho Kim Đồng, anh không cầm, cậu ta lại cất vào bao, nhìn bàn tay thô kệch của Kim Đồng bằng ánh mắt thông cảm, rồi lại nhìn mặt anh, hỏi:
– Khổ lắm phải không cậu?
Kim Đồng nói:
– Khi mới đến trại thì khổ, sau quen dần!
Hàn Vẹt nói:
– Trong khoảng mười lăm năm cậu đi vắng thay đổi nhiều lắm, công xã nhân dân giải tán rồi, ruộng đất chia đến từng hộ, không lo thiếu ăn thiếu mặc nữa. Nhà cửa cũ nát phá bỏ hết, tất cả vào qui hoạch. Bà ngoại không hợp với con vợ cháu, dọn đến ngôi nhà chân tháp ở một mình, chính là ngôi nhà ba gian của Môn Thánh Vũ, cậu trở về, ngoại sớm tối có bầu có bạn rồi!
– Ngoại… còn khỏe không? – Kim Đồng đắn đo hỏi. – Sức khỏe ấy à, còn rắn rỏi lắm – Hàn Vẹt nói – chỉ mỗi tội hỏng mắt, nhưng ngoại vẫn tự lo liệu được? Cậu ạ, với cậu cháu chẳng giấu bó làm gì, cháu sợ vợ, con thối thây ấy không đếm xỉa gì đến hiếu nghĩa! Nó về làm đâu là ngoại bỏ đi liền. Có khi cậu biết nó đấy, nó chính là con gái của lão Cảnh bán mắm tôm và mụ vợ dài ngoẵng như con rắn của lão. Mụ ấy đích thị là một con rắn đội lốt người? Cậu ạ, cháu cố kiếm đủ năm vạn đồng là cháu tống cổ con vợ cháu ra khỏi cửa!
Xe dừng lại chỗ đầu cầu Thuồng Luồng, mọi người tranh nhau xuống xe. Kim Đồng được Hàn Vẹt giúp đỡ, từ nóc xe trèo xuống. Anh trông thấy nhà cửa san sát bên bờ bắc, liền kề với chiếc cầu đá là một cây cầu bê tông mới toanh. Trên bãi trống gần đầu cầu mọc lên một dãy quán bán trái cây, thuốc lá và bánh kẹo. Hàn Vẹt chỉ khu nhà phía bắc con đê, nói:
– Uỷ ban trấn và trường học đều chuyển về đấy, ngôi nhà Tư Mã đã cho Răng Vàng – con trai Vu Vân Vũ, thuê bao. Cái thằng con lừa ấy thành lập xưởng sản xuất thuốc tránh thai kiêm sản xuất rượu rỏm, thuốc chuột rởm, không làm một việc gì, dù là bé tí tẹo, cho con người! Cậu ngửi xem – Hàn Vẹt giơ một tay lên, nói – Cậu ngửi xem trong gió có mùi gì nào? Kim Đồng trông thấy ống khói bằng tôn nhô lên rất cao trên khu nhà Tư Mã, làn khói xanh biếc cuồn cuộn bốc lên. Cái mùi phát lộn mửa chính là mùi của khói xanh.
– Ngoại dọn đi cũng hay! – Hàn Vẹt nói – nếu không, sẽ chết vì hít phải khói độc! Bây giờ mạnh ai nấy chạy, giỏi ai nấy làm, không còn giai cấp nữa, không đấu tranh nữa, người nào người ấy đỏ mắt lên vì tiền! Cháu cũng thuê hai mươi mẫu đất hoang bên cạnh Bãi-Cát-Dài. Cậu ạ, tham vọng của cháu là to lắm đấy, cháu chuẩn bị xây dựng trại chim quí hiếm, trong vòng mười năm trở lại, tất cả các giống chim quí hiếm trên thế giới đều qui tụ về đông bắc Cao Mật này, đến khi đó, cháu có tiền thì khỏi lo không có thế! Có tiền có thế rồi, việc lớn đầu tiên mà cháu làm là dựng tượng cho bố mẹ cháu ở Bãi-Cát-Dài…
Hàn Vẹt bị xúc động bởi chính kế hoạch vĩ đại của mình, mắt sáng lên, bộ ngực lép kẹp ưỡn ra như ức chim bồ câu. Kim Đồng trông thấy những người buôn bán gần đấy cứ nhìn anh và Hàn Vẹt đang hoa chân múa tay. Anh lại cảm thấy xấu hổ vì hình dung tiều tụy của mình, thậm chí hối hận rằng trước khi được tha đã không đến hiệu cắt tóc của mụ Ngụy Kim Chi lẳng lơ để cạo râu.
Sau đó, Hàn Vẹt lấy ra mấy tờ giấy bạc nhét vào tay Kim Đồng, nói:
– Cậu đừng chê ít, cháu hiện đang thời kỳ lập nghiệp, tiền nong rất căng, ngoài ra, có đồng nào con vợ cháu nó nắm hết, cháu không dám và cũng không còn cách nào phụng dưỡng ngoại. Ngoại nuôi cháu khôn lớn đâu có dễ dàng gì! Cho đến khi rụng hết răng cháu vẫn không quên ơn ngoại! Đợi khi cháu thực hiện được kế hoạch, cháu sẽ trả ơn ngoại!
Kim Đồng trả lại Hàn Vẹt mấy tờ giấy bạc, nói:
– Hàn Vẹt này, cậu không thể nhận số tiền này!
Hàn Vẹt nói:
– Cậu chê ít à?
Kim Đồng ấp úng nói:
– Không, không phải thế…
Hàn Vẹt lại dúi năm giấy bạc vào lòng bàn tay nhớp nháp của Kim Đồng, nói:
– Cậu khinh cháu là đồ vô tích sự chăng?
Kim Đồng gạt đi:
– Cậu còn đâu tư cách để khinh rẻ người khác? Cháu giỏi đấy, so với ông cậu vô dụng này, cháu hơn cả trăm lần?…
Hàn Vẹt nói:
– Cậu ơi, người ta không hiểu cậu, nhưng cháu thì hiểu: Gia đình Thượng Quan toàn những người như rồng như phượng, như hổ như báo, chỉ tiếc là không gặp thời! Cậu ơi, nhìn tướng mạo cậu có khác gì Thành Cát Tư Hãn, sớm muộn cậu sẽ làm nên! Cậu hãy về nhà đã, hàn huyên với ngoại ít hôm rồi đến Trung tâm nuôi chim Phương Đông của cháu. Ra trận phải dựa vào anh em ruột, chiến đấu nhờ ở phụ tử binh! Thằng Răng Vàng hiện thời thì đang đắc chí, nhưng hắn là cái đuôi của con thỏ, không bao giờ mọc dài được! Tên ác bá Vu Vân Vũ hai tay buông xuôi, thì thằng Răng Vàng cũng rồi đời!
Hàn Vẹt mua ở quán một nải chuối tiêu, mười mấy quả quít đụng trong túi ni-lông màu hồng, đưa cho Kim Đồng, nhờ anh cầm về cho bà ngoại, rồi hai người chia tay nhau bên cầu bê tông. Kim Đồng nhìn dòng nước trong vắt, mũi cay xè. Anh chọn một chỗ vắng đặt hành lý xuống chân đê, vực nước rửa sạch bụi bặm trên mặt. Cũng phải, anh nghĩ, đã được trở về thì tinh thần cũng phải phấn chấn lên một tí, làm việc gì đó cho ra việc, vì mẹ, cũng là vì mình.
Anh định hướng theo trí nhớ về lại nơi ở cũ. Nhưng trước mặt anh là một công trường, một chiếc máy kéo đang húc đổ những mảng tường còn sót lại. Anh nhớ lại khi còn trên xe khách, Hàn Vẹt nói rằng, ba huyện Cao Mật, Bình Độ, Giao Châu, mỗi huyện cắt một phần đất, thành lập Chợ Mới. Trung tâm của Chợ Mới tất nhiên đặt tại trấn Đại Lan. Nơi đây sẽ nhanh chóng trở thành nơi đô hội, một thành phố phồn vinh. Không lâu nữa, ngôi nhà bảy tầng sẽ mọc lên từ nền cũ của nhà Kim Đồng, ủy ban hành chính thành phố sẽ đặt tại ngôi nhà này.
Đường phố đã được mở rộng, mặt đường này đã trải một lớp dày đá răm, bên vệ đường xẻ rãnh sâu hàng thước, một đám thợ phụ đang đặt đường ống bê tông. Nhà thờ đã bị san bằng, trước cổng nhà Tư Mã treo biển Công ty được Hoa Xương’, mấy chiếc xe com măng ca ọp ẹp đỗ trên nền cũ của nhà thờ. Mấy chục cánh quạt cối xay gió của xưởng xay bột nhà Tư Mã, chất thành một đống lớn trên đất bùn. Trên nền xưởng chỉ còn chiếc cột hình trụ chĩa lên trời. Trong tiếng rung ầm ầm của máy trộn bê tông, trong làn khói đen kịt cay xé mũi của nhựa đường đun chảy, Kim Đồng lách qua những nhân viên đo đạc và từng tốp công nhân xây dựng tay cầm bia chai, mặt đỏ dừ vì hơi men, cuối cùng ra khỏi cái thôn đã biến thành công trường, bước lên con đường rải nhựa thông với chiếc cầu đá trên sông Mục.
Khi anh vượt qua cây cầu nhỏ trên sông Mục, trèo qua con đê ở bờ nam, trông thấy ngọn tháp bảy tầng uy nghi xây bằng gạch, thì trời đã hoàng hôn. Ráng chiều nhuộm đỏ thân tháp, những bụi cỏ khô trên kẽ nứt đỏ rục như ngọn lửa. Một đàn bồ câu lượn vòng quanh đỉnh tháp. Một sợi khói trắng đơn độc tỏa trên mái nhà tranh dưới chân tháp. Cánh đồng im lìm, tiếng máy từ công trường vọng lại càng rõ. Ôi sao mà trống trải, trống trải ghê gớm, Kim Đồng cảm thấy đầu như bị rỗng, dòng nước mắt mặn chát chảy vào miệng anh.
Anh cố nén trống ngực cứ dội lên từng đợt, nhằm hướng cây tháp buộc tới. Từ rất xa, anh đã trông thấy một bà già tóc bạc phơ, chống cây gậy làm bằng cán ô hỏng, đứng trước ngọn tháp nhìn về phía anh. Anh cảm thấy đôi chân gần như không bước đi được nữa, nước mắt thì cứ thế mà chảy dài trên má. Giống như cỏ khô trên tháp, mái tóc bạc trên đầu mẹ thoắt cái trở thành những ngọn lửa. Anh kêu lên một tiếng tắc nghẹn rồi nhào tới trước mặt mẹ, quì xuống úp mặt trên đầu gối xương xẩu của mẹ, cảm thấy như chìm trong vục nước sâu, tất cả những âm thanh, màu sắc, những bóng hình đều không còn tồn tại, mà chỉ còn mùi vị của sữa dâng lên mãnh liệt, dâng lên từ chiều sâu của ký ức, chiếm cứ toàn bộ cảm giác của anh.
2
Sau khi trở về nhà, Kim Đồng bị một trận ốm thập tử nhất sinh. Đầu tiên là chân tay rời rã, các khớp đau buốt, sau đó là miệng nôn trôn tháo, toàn một thứ bầy nhầy như ruột cá, thối nồng nặc.
Mẹ tiêu hết số tiền dành dụm trong mười mấy năm nhặt phế liệu ve chai, mời hầu hết các thầy thuốc vùng Cao Mật, nào là tiêm, nào là thuốc gói, nhưng bệnh không hề thuyên giảm. Một hôm, giữa tháng Tám, Kim Đồng cầm tay mẹ nói:
– Mẹ ơi, cả đời con đã làm khổ mẹ, bây giờ thì tốt rồi, con sắp chết rồi, mẹ chịu tội thế là đủ rồi!…
Bà Lỗ nắm chặt tay con trai, nói to:
– Kim Đồng, không được nói gở! Con đâu đã già! Mẹ đã hỏng mất một mắt mà vẫn còn nhìn thấy những ngày sung sướng sắp tới, ánh nắng chan hòa, hoa thơm sực nức! Phải vượt lên con ạ! Bà nói cứng như vậy, nhưng nước mắt thì rơi thánh thót xuống bàn tay gầy guộc to bè của con.
– Mẹ, chỉ nói hay nói tốt cũng không ích gì! – Kim Đồng nói – Vừa nãy con gặp lại cô ấy. Cô ấy dùng lá cao dán lên vết đạn ở thái dương, tay cầm tờ giấy hồng điều ghi tên cô ấy và tên con, nói rằng đã làm xong giấy đăng ký kết hôn đợi con cùng đi là xong
– Con gái ơi! – Mẹ nước mắt lưng tròng, ngẩng mặt lên trời khấn vái – Con chết thê thảm quá, mẹ biết! Từ lâu mẹ đã coi con như con đẻ của mẹ. Vì con mà Kim Đồng đi tù mười lăm năm. Con ơi, nó không nợ nần gì con nữa, con hãy mở đức hiếu sinh mà tha cho nó để bà già góa bụa này có chỗ nương tựa. Con ơi, con là người thấu tình đạt lý người xưa đã nói, sống chết chia hai ngả, ai đi đường của người ấy, con hãy tha cho nó con ơi, bà già mù này xin con!…
Trong khi mẹ khấn vái, Kim Đồng qua cửa sổ trông thấy thân hình lõa thể của Long Thanh Bình, cặp vú thép phủ đầy gỉ xanh. Cô ta dạng chân một cách lẳng lơ, chỗ bẹn mọc đầy những cây nấm màu trắng, nhìn kỹ thì lại không phải là nấm, mà là một lũ trẻ con ôm nhau, những vật tròn tròn nhẵn nhụi tưởng là mũ nấm, chính là đầu trẻ con. Đầu tuy nhỏ xíu, nhưng các giác quan đầy đủ tóc vàng mềm mại, mũi cao mắt xanh, vành tai mỏng tròn trĩnh, giống vỏ đậu tróc ra sau khi ngâm nước.
Bọn trẻ đồng thanh gọi anh, tiếng nhỏ nhưng nghe rất rõ: Cha ơi cha, cha ơi! Anh hốt hoảng nhắm tịt mắt. Bọn trẻ ùa ra, chạy lung tung khắp giường, cuối cùng tất cả trèo lên người anh, lên mặt anh, đứa kéo tai, đứa béo mũi, đứa lộn mi mắt anh ra. Chúng vừa nghịch ngợm vừa gọi tên anh. Mặc dù mắt nhắm nhưng anh vẫn trông thấy rất rõ Long Thanh Bình đang lấy giấy ráp đánh gỉ trên vú, lớp gỉ làm rách cả giấy nhám, tiếng cọ xát nghe rợn người, bụi gỉ rơi đầy trên đùi cô, hai núm vú, cả hai bầu vú chuyển sang màu trắng ngà cô nhìn anh bằng cặp mắt buồn rầu, trách móc, tay vẫn đánh gỉ hên tục. Dần dà, cặp vú sáng bóng như chi tiết kim loại mới tiện xong, phản quang lấp lánh. ánh sáng tập trung ở hai núm vú rọi thẳng vào tim Kim Đồng. Anh kêu lên một tiếng rồi ngất đi.
Khi tỉnh lại, anh trông thấy một cây nến đang cháy trên bậu cửa sổ, trên tường còn treo cây đèn dầu. Trong ánh sáng leo lét, anh nhìn thấy khuôn mặt buồn rầu của Hàn Vẹt từ từ cúi xuống:
– Cậu ơi cậu, sao cậu đến nông nỗi này?
Tiếng nói của Hàn Vẹt như từ nơi xa vọng tới. Anh định nói câu gì đó nhưng môi cứng nhắc, không cử động được. Hơi chói mắt vì ngọn nến, anh mệt mỏi nhắm mắt lại.
– Cháu đảm bảo là cậu không thể chết được – Hàn Vẹt nói – Gần đây cháu có nghiên cứu sách xem tướng, cậu là có tướng đại phú đại quí, sống lâu trăm tuổi!
Mẹ nói:
– Vẹt này, cả đời ngoại chưa cầu xin ai, giờ thì phải nhờ cháu giúp!
– Kìa ngoại, ngoại nói vậy có khác gì chửi cháu?
– Hàn Vẹt này, cháu quen nhiều, kiếm cái xe đưa cậu lên bệnh viện đi!
– Ngoại, chẳng cần đi đâu hết, ta ở đây là cấp địa khu * (* Đơn vị hành chính, dưới tỉnh trên huyện), bác sĩ ở đây còn giỏi hơn bác sĩ của bệnh viện huyện. Bác sĩ Lãnh đã khám thì không cần đi đâu nữa. Bác sĩ Lãnh là cao thủ của bệnh viện Hiệp Hòa, từng xuất dương ăn cơm Tây, ông ấy bảo không chữa được là không chữa được?
Mẹ thất vọng, nói:
– Vẹt này, đừng có ở đấy mà bẻm mép nữa! Về nhà đi kẻo muộn, vợ cháu lại cho cháu một trận.
– Thế nào cũng có ngày cháu thoát khỏi gông xiềng, ngoại cứ đợi mà xem! Chỗ này hai mươi đồng, ngoại cầm lấy xem cậu thích ăn gì thì mua cho cậu!
– Cháu cầm lấy tiền!- Kim Đồng nghe mẹ nói: – Về đi, cậu mày không muốn ăn gì cả?
– Cậu không ăn thì còn ngoại. Ngoại vất vả nuôi cháu khôn lớn. Hồi đó, về chính trị thì bị chèn ép, về kinh tế thì không một xu dính túi, cậu bị bắt đi rồi, ngoại cõng cháu đi ăn mày, đi khắp một vạn tám nghìn hộ vùng Cao Mật. Cứ nghĩ đến chuyện đó là cháu lại đau xé ruột, nước mắt đầm đìa? Chúng ta khi đó là phó thường dân, nếu không, đời nào cháu lại lấy con vợ chết tiệt ấy, phải không ngoại? Có điều, cuộc sống tội nợ sẽ qua đi rất nhanh. Đơn xin vay vốn xây dựng Trung tâm nuôi chim Phương Đông của cháu đã được thị trưởng ký duyệt. Ngoại ơi, chuyện này là xong, may mà có cô em Lỗ Thắng Lợi, cô ấy bây giờ hơi bị nể đấy, là Giám đốc Ngân hàng Công thương thành phố Đại Lan, tuổi trẻ năng động, nói một là một hai là hai, chắc như đinh đóng cột. ừ nhỉ, sao cháu quên bẵng cô ta nhỉ? Ngoại đùng lo, để cháu đi tìm cô ấy. Bệnh của cậu, cô ấy không giúp thì ai giúp? Cô ấy là cháu, lại được ngoại nuôi nấng từ nhỏ. Để cháu đi tìm cô ấy. Cô ấy sống trên tài mọi người? Đi đâu thì ngồi xe con, ăn uống thì, hai chân là chim câu, bốn chân là ba ba, tám chân là cua bể, mình cong là tôm, gai mọc đầy mình là hải sâm, có nọc độc là rết rừng, không nọc độc là trứng cá sấu. Thịt gà thịt vịt, thịt chó thịt heo đã bị cô ấy loại bỏ từ lâu. Cổ đeo dây chuyền vàng, nói bậy một tí, to như xích chó; ngón tay đeo nhẫn bạch kim gắn hạt xoàn, cổ tay đeo vòng ngọc, mắt đeo kính gọng vàng, mặc thời trang Pari, xịt nước hoa Pari, cái nước hoa ấy đã ngửi một lần thì suốt đời không thể quên…
– Vẹt, cầm lấy tiền? Đi đi! – Mẹ cắt ngang lời Hàn Vẹt, nói – Cháu cũng không cần đi tìm nó. Nhà Thượng Quan không có cái diễm phúc là thân thích của con người cao quí đó!
– Ngoại ơi, như vậy là ngoại không đúng rồi! – Hàn Vẹt nói – Cháu dùng xe loại xoàng cũng có thể đưa cậu đến bệnh viện, nhưng ngoại nên biết, thời buổi bây giờ, mọi chuyện đều ở mối quan hệ, người bệnh cháu đưa vào so với ngươi bệnh cô ấy đưa vào, khác nhau nhiều lắm!
– Ngày xưa cũng vậy thôi – mẹ nói – Chuyện chạy chữa của cậu mày đành vậy thôi, sống chết có số, số nó không chết, gì thì gì cũng sống; nếu mệnh yểu thì Hoa Đà, Biển Thước sống lại cũng không cứu nổi nó. Cháu đi đi, đừng làm ngoại rầu ruột?
Hàn Vẹt còn định lải nhải nữa, mẹ tông đầu gậy xuống đất, nói:
– Vẹt này, cháu làm ơn cầm lấy tiền, đi ngay cho ngoại nhờ!
Hàn Vẹt đi rồi, Kim Đồng mơ màng nghe thấy tiếng mẹ gào khóc. Gió đêm xào xạc trong những bụi cỏ trên tháp. Sau đó anh nghe thấy mẹ lịch kịch nhóm lửa, rồi lát sau, mùi thuốc bắc xộc vào mũi. Anh cảm thấy trong đầu có một khe hở, mùi thuốc lọt vào khe hở đó như sợi chỉ. Ôi, đó chính là mùi thơm của cỏ tranh, mùi hắc của ngải cứu, mùi chua của lá cây-sống-đời, mùi mặn của bồ công anh, còn mùi cay thì hình như là của cây thương nhĩ, mùi biển sức, mùi bán hạ, mùi vỏ cây dâu, mùi mẫu đơn bì và mùi hạt đào bao tử….
Mẹ hái gần như toàn bộ những cây làm thuốc có ở vùng Cao Mật, cho tất cả vào nồi mà sắc. Cái mùi hỗn hợp ấy len lỏi như con thủy long tẩy rửa những cặn bã bám trong đầu anh, dòng suy nghĩ của anh dần dần hé mở. Anh nghĩ tới cánh đồng bên ngoài cửa sổ phủ một lớp dày cỏ xanh, tô điểm bằng hằng hà sa số những bông hoa dại và những con tiên hạc đi lại khoan thai trong đầm lầy. Một bụi hoa cúc vàng dụ dỗ những con ong mật chân dính đầy phấn hoa, bay tới. Anh nghe thấy tiếng thở trầm trầm của đất và tiếng rơi của hạt tách ra từ những quả chín.
Mẹ bê chậu nước thuốc, lau chùi cơ thể anh bằng một nắm bông. Anh ngượng. Mẹ nói:
– Con ơi, con có sống đến một nghìn tuổi thì vẫn là con của mẹ!…
Mẹ lau ngươi anh khắp lượt, ngay cả chỗ bẹn cũng cọ rửa sạch sẽ. Gió đêm lùa vào phòng, mùi thảo được càng đượm. Anh cảm thấy chưa bao giờ khoan khoái đến thế, sạch sẽ đến thế! Lúc này anh nghe thấy những tiếng u u như núc nở, như than vãn phát ra từ bức tường vỏ chai, có đến mấy vạn chiếc, phía sau nhà. Những âm thanh trầm bổng, biến ảo khôn lường ấy khiến anh chảy nước mắt. Anh nghĩ tới tổ tiên khi mới đứng thẳng làm người dùng gậy gộc tấn công thú dữ mà trong lòng trào lên niềm cảm phục. Anh nghĩ tới bầu trời đầy sao bên ngoài, những tinh cầu quay quanh ban thân và bay theo quĩ đạo dể hình thành những xoáy ốc sáng rực, không biết đâu là tận cùng trên bầu trời. Anh nghe thấy tiếng vận hành khoan thai của sao Mộc, tiếng trầm đục của sao Thổ, tiếng hát tuổi vui của sao Thủy, tiếng xào xạc êm êm của sao Hỏa và tiếng sắc nhọn chói tai của sao Kim. Những âm thanh chuyển động của năm hành tinh hòa quyện với tiếng hu hu trước gió của hàng vạn cái chai, khiến anh lặng lẽ đi vào giấc ngủ, lần đầu tiên anh ngủ một mạch đến sáng bạch, không bị những cơn ác mộng đánh thức nửa chừng.
Sáng sớm hôm sau, khi mở mắt ra cũng là lúc anh ngửi thấy mùi sữa tươi, nhưng rất khác mùi sữa của mẹ và sữa dê mà anh đã quen. Khi anh phán đoán cái mùi ấy vì đâu mà có, một cảm giác tràn ngập trong anh, cái cảm giác khi anh là công tử Tuyết sờ vú cầu phúc cho phụ nữ. Cái vú cuối cùng của ngày hôm đó khiến anh nhớ mãi là vú của mụ Kim, chủ hiệu dầu ăn. Vậy là anh hiểu, cái mà anh mong đợi chính là chiếc vú duy nhất của mụ Kim và dòng sữa tràn trề của nó. Anh nhẩm tính, kể từ chợ phiên Công tử Tuyết cuối cùng, cách đây vừa chăn ba mươi năm, cô Kim khi đó vì muốn xuống thành phần, phải hạ mình lấy Kim-mắt-vuông, tính sơ sơ, chí ít mụ cũng đã trên năm mươi. Người phụ nữ đến tuổi này thì vú đã mướp, giữ sao được tròn trĩnh, nhiều sữa? Anh thất vọng cảm thấy mình tự đánh lừa mình.
Mẹ thấy anh tỉnh táo hẳn ra thì rất mừng, bà nói:
– Con thích ăn gì để mẹ làm. Mẹ đã mượn được tiền của cô Kim, vài hôm nữa, cô ấy sẽ cho xe đến chở số chai thủy tinh sau nhà để trừ nợ!
– Chị Kim…- Kim Đồng tim đập loạn xạ, hỏi – khỏe không mẹ?
Mẹ nhìn anh bằng con mắt trái còn lại, băn khoăn trước thái độ phấp phỏng của con trai. Bà thở dài tỏ vẻ bất lực:
– Bây giờ cô ấy trở thành Vua phế liệu của cả vùng dọc ngang hàng trăm dặm, trong nhà có ô tô, thuê mướn năm chục công nhân đùn nhựa. Tiền nhiều, có điều chồng cô ấy chẳng chịu làm gì cả, cô ấy thì tai tiếng!… Mẹ bất đắc dĩ mới phải nhờ vả. Cô ấy quá vô tư, ai đời đã năm mươi tuổi đầu mà ma xui quỉ khiến thế nào lại đẻ thêm thằng con trai…
Kim Đồng như bị một cái tát vào mặt, anh ngồi nhỏm dậy. Trong khoảnh khắc, anh cảm thấy mình nhìn rõ khuôn mặt đầy đặn, nhân từ của Thượng đế. Cảm giác không đánh lừa mình, anh sung sướng nghĩ thầm và cảm thấy rất rõ mụ Kim đang ưỡn ngực bước nhanh về phía ngôi nhà anh đang nằm. Hình ảnh Long Thanh Bình với cặp vú han gỉ, giận dỗi lùi dần ra xa rồi mất hút. Anh ngượng nhưng thắng thắn bảo mẹ:
– Mẹ, khi chị ấy đến, mẹ lánh đi một lát được không?
Mẹ ngớ người, trả lời dứt khoát:
– Con ơi, con vừa chật đất trở về, chuyện gì mẹ cũng theo ý con. Mẹ đi ngay đây!
Anh thấp thỏm nằm xuống giường và lập tức chìm đắm trong cái mùi vị đầy sức sống ấy, cái mùi không phải từ đâu đưa đến, mà từ trong chiều sâu ký ức của anh. Anh nhắm mắt lại là trông thấy khuôn mặt đã đẫy ra nhưng chưa mất đi vẻ mịn màng của chị, đôi mắt vẫn đen láy như ngày nào, đưa dẩy tình tú, hớp lấy hồn phách người đàn ông. Chị đi khá nhanh, gần như chạy, bầu vú mà năm tháng không lưu lại được vết tích gì trên đó, nhảy tung tung sau lần vải hoa. Núm vú hồng hồng nhô cao, sữa chảy dầm dề do cọ xát, ướt đẫm một mảng trước ngực bằng cái đĩa. Dần dà, yếu tố tinh thần dâng lên trong anh và yếu tố vật chất tràn ra từ bầu vú của mụ Kim nhích lại gần nhau và cuối cùng nhập làm một, y hệt đôi bướm màu trong mùa giao phối. Anh mơ mắt đã thấy mụ Kim đứng bên giương, giống hệt như anh tưởng tượng về chị.
– Người anh em – chị cúi xuống, cầm lấy cánh tay gầy như que củi của anh, nước mắt chạy quanh, giọng thương cảm – Người anh em của tôi, đến nông nỗi này ư. Trái tim anh như tan ra trước tình cảm ấm áp của ngươi phụ nữ. Như con chó con chưa mở mắt, anh dướn người lên, giơ cặp môi nóng bỏng đón dưới ngực chị. Không chút do dự, chị vén áo để bầu vú đầy sữa, màu vàng mật như dưa Ha-mi, thả xuống trước mặt anh. Miệng anh tìm núm vú, núm vú tìm miệng anh. Khi anh run rẩy ngậm được nó, nó cũng lẩy bẩy thả được vào miệng anh, hai người run bắn như bị bỏng, thốt ra những tiếng rên rỉ. Anh cảm thấy hàng chục tia sữa mảnh mai nhưng mạnh mẽ, tia thẳng vào miệng rồi dồn lại thành một dòng nóng hổi, ngọt lịm trong họng, chảy vào khoang dạ dày thường xuyên nôn ra mật xanh mật vàng của anh. Đồng thời chị cũng cảm thấy niềm si mê dồn nén mấy chục năm với người đàn ông đẹp trai, cũng liên tục tràn ra như dòng sữa. Cả hai đều khóc.
Anh uống cạn bầu sữa, và như trẻ nhỏ, anh đi vào giấc ngủ ngon lành, miệng vẫn ngậm đầu vú. Chị dịu dàng vuốt mặt anh khẽ kéo núm vú. Miệng anh chúm chím, màu hồng đã phảng phất trên khuôn mặt vàng bủng.
Chị Kim trông thấy bà Lỗ nét mặt đau đớn đang nhìn chị. Qua nét mặt dầu dãi nắng mưa của bà, chị không nhìn thấy vẻ trách móc và ganh tị, mà là sự trách móc sâu sắc với bản thân bà và sự cảm kích vô hạn. Chị Kim kéo vạt áo xuống giọng dứt khoát: Bác ơi, đây là cháu tự nguyện, cũng là khát vọng của cháu trong đời. Cháu và anh ấy có duyên phận với nhau từ kiếp trước?
Bà Lỗ nói:
– Chị nó này, đã có nghiệp tiền duyên thì tôi không nói lời cảm ơn nữa?
Chị Kim lấy ra một nắm tiền, nói:
– Bác ơi, hôm nọ tính sai, bấy nhiêu chai không chỉ chừng ấy tiền!
Bà Lỗ nói:
– Chị nó này, chỉ sợ anh ấy biết lại không vui!
Chị Kim nói:
– Anh ta chỉ cần có rượu, ngoài ra không cần gì hết! Bác ơi, thời gian này cháu bận, mỗi ngày chỉ đến được một lần, những lúc vắng cháu, bác nấu chút gì loang loãng cho anh ấy ăn!
Được Kim-Một-Vú chăm sóc, sức khỏe Kim Đồng hồi phục rất nhanh. Như rắn lột xác, lớp da cũ của anh tróc hết, một lớp da mới mọc ra, hồng hào và trẻ trung. Liên tiếp trong hai tháng anh không ăn một hạt cơm, hoàn toàn sống bằng sữa của Kim-Một-Vú, mặc dù anh luôn trong tình trạng thèm ăn. Cứ nghĩ đến phải ăn lương thục là mặt mày anh tối sầm và dạ dày quặn lên từng cơn. Mẹ vừa thở phào mừng anh qua khỏi căn bệnh chết người, nay lại bắt đầu lo. Mỗi buổi chiều, anh lại ra chỗ bức tường bằng ve chai rên rỉ trong gió, ngóng về phía con đường mòn mà đầu đằng kia là thành phố mới trỗi dậy, sốt ruột như con mong mẹ về chợ, như tình nhân trong buổi hẹn hò, đến là khổ!
Một bận, anh đợi từ sáng sớm đến tối mịt vẫn không thấy bóng dáng chị Kim. Chân mỏi nhừ, mắt nhòa đi, anh ngồi xuống tựa lưng vào bức tường ve chai. Làn gió tây bắc nhè nhẹ thổi vào các miệng chai to nhỏ khác nhau phát ra bản nhạc não nùng, sự tuyệt vọng đè chặt trái tim, anh bất giác trào nước mắt. Mẹ chống gậy đứng trong sương chiều dày đặc, nhìn anh bằng ánh mắt khinh miệt. Mẹ không nói gì, chỉ đứng nhìn một lúc rồi gõ đầu gậy xuống đất thật mạnh đi vào nhà.
Sáng hôm sau, Kim Đồng kiếm một chiếc liềm, một cái sọt, đi ra chỗ con mương. Trong bữa ăn sáng, anh nhắm mắt nhắm mũi gần như nuốt chửng hai củ khoai luộc bây giờ bụng anh nhâm nhẩm đau, cổ họng có mùi chưa. Anh cố giữ cho khỏi nôn, hít thật mạnh mùi cỏ bạc hà. Anh nhớ ra hợp tác xã cung tiêu thu mua cỏ bạc hà. Anh bán cỏ bạc hà cho họ không chỉ kiếm thêm vài đồng chi dùng, mà còn để quên đi mềm si mê bầu sữa của Kim-Một-Vú. Bạc hà mọc từ ta luy xuống tận lòng mương, bầu không khí mát mẻ khiến anh khoan khoái, mắt hình như nhìn rõ hơn. Anh cố ý hít thở thật sâu để mùi bạc hà tràn đầy hai lá phổi, rồi bắt đầu cắt. Mười lăm năm ở nông trường lao cải, anh nắm được kỹ thuật cắt cỏ, vì vậy chỉ một thoáng từng đám cây bạc hà đổ rạp xếp hàng sau lưng anh.
Anh phát hiện một cái hang to bằng miệng bát bên bờ mương. Thoạt đầu, anh giật thót, nhưng ngay sau đó anh mừng quýnh lên, đoán rằng đây là hang thỏ. Anh rất muốn bắt được một con thỏ để bồi dưỡng cho mẹ. Anh luồn cán liềm vào nghe thấy có tiếng lục cục thì biết rằng trong hang có thỏ. Thế là anh kề lưỡi liềm vào miệng hang. Con thỏ từ từ ló đầu lên, những sợi ria rất dài ngọ nguậy.
Anh giật một cái nhưng con thỏ đã kịp thụt xuống, anh lia hụt. Khi con thỏ ló đầu lên lần thứ hai, anh cảm thấy lưỡi liềm bập sâu vào đầu nó. Anh giật mạnh, con thỏ văng ra dưới chân, máu me đầm đìa, mũi liềm cắm sâu vào một bên mắt. Một cảm giác ớn lạnh rung chuyển toàn thân, anh quẳng cái liềm trên bờ mương, nháo nhác nhìn quanh tìm người cầu cứu, chẳng khác đứa trẻ khi gặp tai họa.
Mẹ đứng sau lưng anh đã từ lâu, cất giọng run run của người già, hỏi:
– Kim Đồng, con làm gì đấy?
– Mẹ… – Anh đau khổ nói – Con đã giết một con thỏ?… Nó đáng thương quá, con rất hối hận, tại sao con lại giết nó kia chứ?
Mẹ với một thái độ nghiêm khắc chưa bao giờ thấy, nói:
– Kim Đồng, thấm thoắt, con đã bốn mươi hai tuổi rồi, vậy mà con vẫn lẵng nhẵng như trẻ con. Mấy hôm trước mẹ chưa nói, hôm nay thì mẹ phải nói. Mẹ không thể bên con suốt đời. Mẹ chết rồi thì con phải tự lập, lo cho cuộc sống của mình. Cứ mãi thế này sao được hở con?
Kim Đồng rùng mình, lấy đất lau máu thỏ trên bàn tay. Mặt nóng bùng, anh khó chịu về những lời phê bình của mẹ.
Anh cất giọng ai oán, nói:
– Con thì làm nổi chuyện gì hả mẹ?
– Con ơi, con nghe đây. Bây giờ, như một người đàn ông thực thụ, con xách con thỏ này xuống sông Mực, lột da mổ bụng nó ra, rửa ráy cho sạch rồi nấu chín mời mẹ con ăn. Nửa năm nay mẹ con chưa được miếng thịt nào vào miệng! Khi lột da mổ thịt, có thể con cảm thấy ghê tay cho thế là tàn nhẫn, nhưng một con người trưởng thành như con mà còn bú tí thì có tàn nhẫn không? Con phải biết, sữa là máu của người phụ nữ, việc con làm còn tàn nhẫn gấp trăm lần giết một con thỏ! Nghĩ như vậy, con mới dám làm thịt con thỏ, con mới cảm thấy sung sướng! Người đi săn bắn hạ con mồi, anh ta không buồn vì đã giết một sinh mạng, anh ta vui mừng vì anh ta hiểu rằng tất cả chim chóc thú vật trên đời đều do Chúa sáng tạo cho con người dùng, còn người là chủ của muôn vật, con người là thiêng liêng so với loài vật!
Kim Đồng gật đầu, trong lòng như cất được gánh nặng. Trái tim bất định của anh như quả bầu nổi trên mặt nước, nay đã có chỗ dựa dẫm, bấu víu.
Mẹ hỏi tiếp:
– Cô Kim vì sao không đến nữa, con có biết không?
Kim Đồng nhìn mẹ nói: – Phải chăng mẹ…
– Đúng – Mẹ nói – Chính mẹ đi tìm cô ấy. Mẹ không thể giương mắt mà nhìn cô ấy hủy hoại con trai của mẹ!
– Mẹ… sao mẹ lại làm như vậy!…
Mẹ không thèm để ý những lời trách móc của anh, nói tiếp:
– Này cô, nếu cô thất tình yêu con trai tôi, cô có thể ngủ với nó, nhưng tôi không cho phép cô tiếp tục cho nó bú sữa của cô!
– Chính là sữa của chị ấy đã cứu sống con! – Kim Đồng gào lên – Nếu không, con đã chết rồi, đã thối rữa ra rồi, bị giòi bọ ăn thịt rồi?
– Mẹ biết, mẹ làm sao quên được chính cô ấy đã cứu sống con – Mẹ chọc chọc gậy xuống đất, nói – Mấy chục năm nay mẹ hồ đồ quá, bây giờ mẹ mới hiểu, có một đứa con cả đời đánh đu trên bầu vú của mình, chẳng thà để nó chết quách cho xong!
– Vậy – Kim Đồng lo lắng hỏi – Chị ấy bảo sao?
– Một con người đáng nể – cô ấy nói – Bác về nói với người anh em hộ cháu, trên giường mụ Kim luôn dành sẵn một cái gối cho anh ấy?
– Nhưng còn chồng chị ấy thì sao? – Kim Đồng mặt tái nhợt.
Mẹ nói với giọng khiêu khích:
– Con cố cho mẹ đẹp mặt một tí. Nếu con còn là con của mẹ thì nên đi tìm cô ấy mẹ không cần một con trai không bao giờ khôn lớn, mẹ muốn có một Tư Mã Khố, một Hàn Chim, dám nói dám làm, dám gây ra tai họa, mẹ muốn có một thằng con trai khi đái thì đái đứng.