1.
Mặt trời khuất sau rặng núi phía xa, trên nền trời chỉ còn lại những đám mây nhiều hình thù kỳ dị. Chải hái thêm mấy cây rau đắng bỏ vào gùi rồi ngước mắt tìm đứa con đang lúi húi trong bụi ngô. Nhặt cái gùi cõng lên lưng Chải đi về phía đứa bé trong khi nó đang ngồi ngắm nghía một quả dưa chuột to bằng bắp tay. Chải ra hiệu với nó rằng quả dưa này vẫn còn nhỏ lắm chưa hái được.

Đứa con đứng lên khuôn mặt phụng phịu không chịu nghe. Chải cười với nó lộ một chiếc răng vàng bên mép phải, cúi xuống, Chải hái quả dưa cho đứa con, đôi mắt tinh anh của nó trở lại linh lợi, nó thích thú chạy đi trước mẹ. Trời nhá nhem tối hai mẹ con mới về tới cổng nhà. Trong nhà bà Sái đang đun nồi cám lợn trên bếp, con mèo đen cứ quấn quýt lấy chân bà kêu meo meo. Thằng bé chạy từ ngoài cổng vào khoe với bà:
– Bà ơi cháu có quả dưa này.
– Ai hái cho cháu bà thế? Cho bà xem nào?
– Bà bổ ra cháu với bà cùng ăn.
Bà Sái đỡ lấy quả dưa trên tay thằng bé:
– Bà gọt cho cháu bà ăn để nó mau chóng lớn nhé.
Chải đặt gùi xuống đất rồi đi lại phía bếp bắc nồi cám, mang ra cho lợn. Chải chưa kịp bước ra cửa thì ánh đèn pha xe máy đã rọi thẳng vào mắt, cô hoảng quá đánh đổ cả nồi cám. Cô chạy về phía bà Sái giật lấy con dao gọt dưa trên tay bà định xông ra cửa. Thấy thế bà Sái giằng vội con dao lại hỏi:
– Ai ngoài đó vậy?
Chải không thưa mà cứ nhìn chằm chằm ra cửa. Bà Sái ngó qua khe cửa thì người đứng ngoài cổng đã leo lên xe đi mất chỉ còn nghe tiếng xe vọng lại từ xa. Bà quay vào nói với Chải.
– Cất dao đi, nó đi rồi.
Chải ngồi thụp xuống nền đất cứ thế tức tưởi khóc một hồi. Thấy mẹ khóc thằng bé đứng dậy, đến ngồi vào lòng mẹ. Nó đưa bàn tay nhỏ bé non nớt lên lau những giọt nước mắt đang lăn dài trên đôi gò má ửng hồng của người mẹ. Bà Sái lặng lẽ đun lại nồi cám khác, chẳng biết trong cuộc đời của bà đã bao lần bà lặng lẽ khóc một mình như thế này. Giờ nước mắt của bà chỉ còn đủ rỉ ở khoé mắt. Sao ông trời lại tàn nhẫn với mẹ con bà thế?
Đêm lặng lẽ về trong ngôi nhà không có hơi ấm của người đàn ông, tiếng thở dài của hai người đàn bà cứ dài mãi. Ngoài kia, trời bắt đầu mưa nặng hạt, gió thốc mạnh làm các thanh ngang trên trần nhà kêu cót két, cảm tưởng ngôi nhà như muốn bật ra khỏi mặt đất. Sợ quá, hai người đàn bà một già, một trẻ, ngồi dậy tựa vào nhau ngửa mặt nhìn lên trần nhà. Chải bế đứa con, ôm chặt vào lòng mình. Có tiếng ầm ầm, ào ào trong đó có cả tiếng đá lăn, tiếng cây gãy nghe như cả một ngọn núi đổ xuống tả ngạn át cả tiếng gió, tiếng mưa. Vài tiếng đồng hồ sau mọi chuyện lại trở về yên lặng như chưa có chuyện gì xảy ra. Bà Sái thổi tắt ngọn đèn dầu, lên giường đi ngủ.
2.
Hồi còn nhỏ, bà Sái bị một trận bệnh đầu mùa khá nặng tưởng là chết nhưng may mắn bà sống được. Sau bệnh trên khuôn mặt bà để lại đầy những nốt rỗ. Mãi đến năm ba mươi tuổi bà mới lấy được một người đàn ông chết vợ. Hai vợ chồng sống với nhau được mấy năm bà mới có con. Hồi đó ở bản Tả Ngạn người ta đến làm gỗ nhiều lắm. Gỗ sẻ thành khối, đóng thuyền thả theo dòng về xuôi. Năm ấy, bà Sái sinh được một đứa bé gái kháu khỉnh, bụ bẫm, hai vợ chồng đặt tên cho đứa bé là Chải. Thấy người ta đi lên rừng làm gỗ kiếm được tiền, thương vợ con còn nhỏ lại nghèo khó ông Sái cũng khăn gói đi vào rừng mong sẽ kiếm được một vài đồng về nuôi vợ con. Nhưng ai ngờ ông đi được vài ngày thì có tin dữ. Người ta bảo ông chặt cây chẳng biết trời xui đất khiến thế nào cây lại đổ xuống chỗ ông đứng. Ông được cáng về trên một cái võng cũ, một bên mặt và nửa người bị biến dạng. Sau đám ma của chồng, bà Sái ở vậy nuôi con một mình.
3.
Chải càng lớn càng xinh đẹp, một cái đẹp hoang dại và lạ lùng. Đôi mắt màu hạt dẻ như biết nói luôn mở to theo cử chỉ của đôi tay khi cô nói chuyện.
Mùa đông ở Tả Ngạn sương mù dày đặc, cây cối rụng hết lá đứng khẳng khiu trước những đợt gió bắc. Tuyết trắng rơi phủ kín khoảng sân nhỏ. Sáng nào, Chải cũng dậy thật sớm để đi lấy nước. Hai cái can đã được xếp cẩn thận trên gùi, Chải đẩy cửa bước đi trong màn sương sớm để lại dấu chân bé xíu in trên tuyết. Cái váy đen dập dềnh quấn lấy đôi bắp chân trắng ngần, mảnh mai của Chải.
Chải và Nú gặp nhau cũng trong một buổi sáng đầy sương như thế. Khi Chải đang cúi múc nước cho vào can thì thấy bóng một người đứng bên cạnh khiến cô giật mình suýt ngã xuống giếng, cái bóng đó túm được cổ tay cô giữ lại. Chải giằng tay ra khỏi tay Nú, trợn mắt lên nhìn, ý muốn hỏi sao đến mà không nói. Nú chẳng hiểu sao anh chào mấy lần rồi mà người ta vẫn bị giật mình. Hai cái má hồng của Chải đang đỏ bừng lên vì tức giận, cúi xuống nhặt cái gùi đặt lên phiến đá cao bên cạnh, cô khom người cõng gùi lên lưng, một mạch bỏ đi trước sự bối rối của Nú. Chải nhìn xuống cổ tay vẫn còn cảm nhận được hơi ấm lưu lại, có một cảm giác gì đó lạ lạ dâng lên trong lòng. Cảm giác đó không phải cảm giác sợ mà là một cảm giác xúc động, cảm giác lần đầu tiên có một người con trai nắm vào cổ tay của mình. Trên đường cõng nước về gặp ai cô cũng cúi đầu vì sợ người ta nhìn thấy đôi má đang đỏ ửng lên vì xấu hổ.
Chải đã nhớ về lần gặp đầu tiên với Nú như vậy, còn Nú… Một buổi chiều mùa xuân trời đã sẩm tối, Nú đi rừng về trên vai vác một bó củi lớn, bên hông vát ngang một con dao. Đi đến khúc cua anh đâm sầm vào một cô gái khiến cô loạng choạng làm đổ cả gùi dọc mùng đang cõng trên lưng. Nú bỏ bó củi xuống vội vàng đỡ cô gái ngồi. Khi cầm tay cô gái anh thấy tay cô mềm nhũn, nóng ran như cây dọc mùng phơi cả ngày nắng. Anh quay ra nhặt gùi dọc mùng định đưa lên vai cô nhưng gùi dọc mùng nặng đến mức anh phải dùng hết sức mới mang lên được. Nú đặt lại gùi dọc mùng xuống đất rồi hỏi cô gái:
– Nhà ấy ở đâu để tôi cõng về cho.
Cô gái xua tay, lắc đầu. Cô chỉ tay vào Nú lại chỉ xuống gùi dọc mùng rồi đưa ngón tay chỉ vào mình, ý muốn nhờ anh nhấc hộ gùi dọc mùng để lên vai. Nú hiểu ý, anh cúi xuống kéo một bên dây gùi sóc một cái mạnh đưa lên vai rồi sỏ nốt dây kia vào vai còn lại, anh vội vàng giục cô gái dẫn đường. Cô gái cứ xua tay lắc đầu tỏ ý không chịu nhưng Nú cứ thế phăng phăng đi trước khiến cô phải đuổi theo.
*
Chải không thể nói cũng không thể nghe được nhưng chỉ cần nhìn vào miệng người đối diện là cô có thể đọc được những gì người đó đang nói. Ông trời cũng thật công bằng. Người ta không nói được, ông trời cho điếc luôn để khỏi phải nghe những điều người ta nói mà mình thì không thể mở miệng để đáp lại. Ai cũng khen Chải đẹp, nhưng ai đời lại đi yêu một người vừa câm vừa điếc, gọi nó không nghe, thổi sáo nó không biết, lấy về làm vợ chẳng nhẽ chỉ suốt ngày mình nói cho mình nghe. Mặc người ta nói gì thì nói, Nú vẫn yêu Chải. Cứ cách hai ba tối là anh lại đến nhà Chải chơi, ngồi nhìn cô nấu chảo cám lợn trên lò. Chốc chốc cô gái lại quay sang cười với Nú. Không nói được nhưng cô hiểu được tình cảm của người con trai dành cho mình. Đêm nào mà Nú ở khuya quá Chải phải giục anh về bằng cách đi ra mở cửa. Có lần, Chải tiễn Nú ra cửa, không kìm nổi anh đã ôm chặt lấy cô mà hôn, bàn tay vụng về của anh luồn sâu vào trong áo ngực cô. Chải đẩy mạnh anh, rồi chạy vào trong nhà đóng cửa lại. Mấy ngày sau anh tới, Chải không nhìn, không cười, anh biết ngay là cô giận. Mất mấy tối cô mới chịu làm lành.
4.
Nếu chuyện tình yêu của hai người cứ đều đều như vậy thì chẳng có gì để mà nói nhưng cuộc đời làm sao ta lường trước được mọi chuyện. Tính từ khi ông Sái chết do bị cây đè, giờ mới lại nhìn thấy nhiều người đổ xô lên Tả Ngạn làm gỗ. Người già có, người trẻ có, họ mang theo cưa lốc, rồi trâu, ngựa. Tả Ngạn biến thành chợ gỗ với đủ các loại gỗ quý như: sim, nghiến, táu, lim… Nhờ làm gỗ mà gia đình nào ở Tả Ngạn cũng khá lên trông thấy. Nương lúa, nương ngô bị bỏ hoang cho cỏ lau mọc. Nhà Chải chỉ có hai người đàn bà nên không thể vào rừng làm gỗ được. Hai người đàn bà chỉ trông vào cái ngô, cái lúa mà sống. Nương ngô của nhà Chải mới phát nên mọc rất nhiều rau đắng xanh tốt. Ngày nào, Chải cũng lên nương hái rau đắng bán cho những người đi rừng. Chiều hôm đó, Chải đã hái được một gùi rau đắng chuẩn bị về thì thằng Bằng từ đâu lù lù như tảng đá đứng sau lưng. Cảm thấy như có ánh mắt đang nhìn lên gáy, Chải xoay người lại, bắt gặp đôi mắt đỏ ngầu đầy dục vọng của thằng Bằng. Thằng Bằng cười khẩy rồi nhìn sâu xuống ngực Chải.
– Mày đẹp lắm Chải ạ.
Âm thanh phát ra từ sâu trong cổ họng thằng Bằng. Chải cúi đầu, lấy tay che ngực, bước tiếp.
Còn nhớ, có lần đi chợ Chải đã bị thằng Bằng vỗ vào mông, cô giận lắm nhưng không thể mở miệng chửi vào cái mặt lưỡi cày xám xịt mụn nhọt của hắn được. Thằng Bằng được thể vỗ thêm hai cái nữa, Chải tức mình giáng cho hai cái tát khiến thằng Bằng lảo đảo. Cả đám đông ở chợ xúm vào xem, thằng Bằng mất mặt quá không nói được lời nào. Khi đi ra khỏi đám đông hắn không quên để lại cái nhìn hằn học cho Chải.
Chải lùi một bước thì thằng Bằng lại tiến lên một bước.
– Lần này thì mày đừng hòng tát tao. Mày kêu lên đi xem có ai cứu mày nữa không.
Chải toan bỏ chạy thì bàn tay to lớn, thô bạo của thằng Bằng túm được váy khiến cô ngã dúi dụi. Thằng Bằng như con báo nhảy chồm lên người Chải. Cô giơ tay lên tát thì bị thằng Bằng giữ lại. Bằng cả sức mạnh của một con thú thèm khát mồi thằng Bằng ấn người cô xuống đất. Chải không kêu được chỉ ú ớ trong họng rồi người cũng mềm rũ ra như tàu lá chuối. Chải mở trừng mắt nhìn lên trời xanh như trách móc. Có phải là ông trời không có mắt để cô sinh ra đã thiệt thòi hơn người bình thường giờ lại bắt cô chịu thêm cảnh nhục nhã ê chề này nữa. Mùi rau đắng hăng hắc xông lên sống mũi Chải cay xè, một giọt nước mắt lăn dài xuống tai, rồi kế tiếp là những hàng nước mắt dài nối theo. Gió thổi từ dưới chân núi lên, trời bắt đầu nổi cơn giông, mưa từ đâu trút xuống ào ào. Chải vơ được một hòn đá đập bừa lên đầu thằng Bằng khiến hắn phải buông cô, hai tay ôm lấy vết thương. Máu từ trên đầu thằng Bằng chảy dài hoà với nước mưa rỏ tong tỏng xuống đất. Những giọt mưa như hàng ngàn giọt nước mắt chảy xuống lòng đất, trôi dài mãi, đọng lại thành sông, thành hồ và hình như chúng có cả linh hồn. Linh hồn của sự bất hạnh đến cùng cực.
Cô gái đi về trong màn mưa dày trắng xoá.
5.
Đã ba ngày nay Chải không ăn uống gì người cứ mê man, mềm nhũn. Bà Sái hỏi gì đầu cô cũng không lắc, không gật. Bà sợ con gái cứ thế sẽ phát điên mất. Chải như người ngây dại, mắt mở trừng trừng nhìn lên trần nhà. Bà Sái lấy khăn lau những giọt mồ hôi lấm thấm trên trán cho đứa con gái rồi đi ra ngoài. Không biết ai nói mà Nú biết chuyện, đang làm gỗ trong rừng bỏ về. Nú đến, xông vào giường lật chăn, kéo Chải ngồi dậy:
– Nói. Ai đã làm chuyện đó? – Nú uất quá thở không ra hơi. – Nói. Thằng đó là thằng nào? Nói. Nói đi. – Nú gào lên.
Chải không nói được chỉ biết khóc, Nú cũng khóc theo. Gặng hỏi mãi không được Nú bực mình tát cho Chải hai cái đến hoa cả mắt. Một cơn uất ức nổi lên từ lồng ngực, Chải cố lấy hết sức lực còn lại đẩy Nú ngã xuống đất, cô chỉ tay ra cửa đuổi Nú đi. Nú đứng dậy phủi bụi rồi bỏ ra cửa, đi thật. Từ đó, cô không gặp lại Nú nữa.
Hai tháng sau cô thấy trong người mình khó chịu, buồn nôn, mặt mũi gầy gò và xanh xao đi nhiều. Bà Sái nhìn thoáng qua là biết Chải đã mang thai, bà chỉ lẳng lặng khóc trong góc bếp. Nếu ông Sái còn sống thì đứa con gái của ông bà sẽ chẳng ai dám bắt nạt. Nhưng mà ông trời đã bắt ông đi sớm, để lại hai mẹ con bơ vơ. Nếu Chải có xảy ra chuyện gì chắc bà chẳng thiết sống. Bà còn sống đến bây giờ cũng vì nó.
Chải không biết là mình có con cho đến khi đứa bé ở trong bụng biết đạp. Chải chui vào buồng ngủ, bỏ hết váy áo, đứng tần ngần ngắm cái bụng căng tròn. Chải đã cảm nhận được nó, một mầm sống, lâu lâu bàn chân bé xíu cứ thế đạp vào bụng Chải. Cứ mỗi lần nghĩ đến con mắt đầy dục vọng và cái mùi trên cơ thể của thằng Bằng là cô muốn nôn ói. Nó là con của thằng Bằng. Nghĩ vậy, Chải mặc vội lại váy áo rồi đi ra cửa. Cô phải giết đứa con của thằng Bằng, cô không thể để cho nó sống được. Cô chạy một mạch lên đỉnh núi cao nhất Tả Ngạn, nhìn xuống một thung lũng sâu hun hút. Chỉ cần cô đưa chân xuống thì tất cả mọi thứ sẽ là quá khứ. Nú chẳng cần cô nữa, chẳng ai tiếc cô cả. Nhưng nếu cô chết mẹ cô sẽ sống như thế nào? Nghĩ vậy, cô ngồi xuống thở dốc. Đứa bé bên trong đạp nhẹ vào bụng cô. Chải cứ ngồi như vậy một lúc lâu rồi loạng choạng đứng dậy. Gió từ dưới vực thổi lên khiến cô lảo đảo suýt ngã nhào, may mà bám vội vào thành đá. Chỉ một chút nữa thôi, cô đã nằm gọn dưới vực sâu kia. Cô sợ. Cô biết là mình không muốn chết, chưa bao giờ cô muốn được sống như lúc này.
Cô từ trên núi xuống, gặp bà Sái đi nương về cõng một gùi rau đắng nặng trịch tay lại xách cái bai trước mặt. Cô đến đỡ lấy gùi rau đắng trên lưng bà rồi đeo lên lưng mình. Hai người đàn bà lầm lũi đi về trên con đường mòn.
*
Mùa đông năm ấy đến sớm hơn. Tháng mười mà sương muối đã phủ trắng cả một khoảng trời. Chải chuyển dạ sinh được một đứa bé trai có đôi mắt trong sáng hàng lông my dày cong vút. Trong đôi mắt ấy không có một chút hận thù, ghen ghét nào. Nhưng Chải không thích đứa bé chỉ vì nó là con của thằng Bằng. Cô quyết không cho nó bú làm bà Sái phải ôm đứa cháu nhỏ đi khắp các nhà có con nhỏ trong bản xin sữa. Có người nghe nói ở Tả Ngạn có cô gái câm sinh được một đứa bé đẹp lắm nên đã tìm đến tận nơi để đòi mua đứa bé làm con nuôi. Chải đi làm về thấy người lạ ngồi bế con mình nói chuyện với bà Sái ở trong bếp. Bằng linh tính của một người mẹ cô hiểu họ đang nói với bà Sái về đứa con mình. Lẳng lặng cô bước đến giằng đứa bé trên tay người lạ, ôm vào trong buồng, vạch vú cho con sữa.
6.
Hôm nay đi chợ về, Chải bị thằng Bằng chặn ở đầu dốc. Thằng Bằng hất tóc lên, lộ một vết sẹo lớn trên trán. Cái vết sẹo đó cứ giựt giựt theo con mắt xếch ngược đến là đểu của thằng Bằng.
– Mày đưa tao đứa con. Tao sẽ đưa tiền cho mày.
Chải nhìn thằng Bằng với một ánh mắt rực lửa. Một ánh mắt đầy sự thách thức.
– Mày không đưa, tao sẽ đến bắt, lúc đó mày vừa mất con lại chẳng được tiền đâu. Nghĩ cho kỹ đi.
Nói rồi thằng Bằng nhảy lên xe máy phóng vèo, bụi tung mù mịt. Chải cúi xuống nhặt một hòn đá ném theo.
Nghe người ta nói thằng Bằng lấy vợ mấy năm rồi mà chẳng có con. Hắn cứ trách vợ hắn không biết đẻ . Nhưng khi đi gặp thầy lang mới biết là do hắn không thể có con được. Thằng Bằng đã bán hết cả đàn bò để chạy chữa khắp nơi mong có được đứa con mà chẳng được. Hắn tính tuổi đứa con của Chải thì đúng vừa tháng, hắn đinh ninh đấy là con của mình nên mới chặn Chải đòi bắt thằng bé.
Chải chạy một mạch về nhà, thấy đứa con đang chơi trong bếp với con mèo đen, mới yên lòng. Thấy mẹ về, nó chạy ra đón, ôm chầm lấy mẹ thủ thỉ:
– Con mèo đen bắt được con chuột to lắm.
Chải chẳng hiểu nó nói gì nhưng cũng cười với nó. Chải sợ thằng Bằng làm thật nên lúc nào cũng phải canh chừng đứa con không rời nửa bước. Đi đâu cũng dẫn nó đi cùng. Chiều nay đi nương bà Sái bảo để thằng bé ở nhà với bà nhưng Chải cũng không chịu.
Thằng Bằng không phải doạ mà tối hắn phóng xe máy đến đứng trước cổng nhà Chải thật. Hắn muốn cho Chải biết là không phải hắn chỉ doạ.
Đang cho xe phóng nhanh thằng Bằng phải phanh vội vì có người nhảy từ trên đường xuống đứng chắn lối hắn.
– Mày là ai mà dám cản đường tao. – Hắn xuống xe quát lớn.
Người đứng chặn đường tiến lại:
– Thằng Nú đây.
Nghe tên Nú, thằng Bằng sợ phải đi lùi mấy bước.
– Hoá ra là mày. Đến bây giờ tao mới biết. – Nú túm lấy cổ áo thằng Bằng đấm cho hai cái vào mặt khiến nó ngã lăn xuống đất, rách cả môi. – Mày chỉ giỏi bắt nạt đàn bà thôi. Thằng đểu. Lần sau mày còn để tao gặp ở Tả Ngạn, tao sẽ giết mày đấy. Mà nói cho mày biết, thằng bé là con của tao.
Bằng lổm nhổm bò dậy:
– Mày nói dối.
– Một thằng bò thiến như mày làm sao mà có con được. Đi đi, trước khi tao đổi ý, không mày sẽ làm mồi cho hổ đấy.
Thằng Bằng sợ quá, run lẩy bẩy leo lên xe, đạp mãi xe mới nổ. Còn lại một mình Nú trong đêm. Một giọt nước mắt âm ấm lăn dài trên khuôn mặt anh.

Mai Dương Dương