Đường cày của bà Năm bữa nay lắt leó quá không thẳng, nhiều chỗ cày trượt lên trên, cày sống. Bà khiến con bò kéo thế nào ấy, lúc nhanh lúc chậm không theo nhịp, tắc vô tắc ra.

Tay cầm cày, mà bà đang nghĩ cái điều rất hệ trọng. Hôm qua thằng cu Tám ở xóm giữa làng, từ thành phố về có chuyện. Bà nghe được là cái Vân nhà bà đang sống thử với một cậu sinh viên trong lớp, bà bực lắm phát choáng. Sống thử là thế nào? Ăn thử ở thử và mọi cái đều thử?

Bà sinh nó ra nuôi đến giờ ngót ngét 19 năm tất cả đều thật, thế mà tự nhiên lại sống thử với thằng nào cơ chứ? Chồng bà lên nhà dì ruột ở Hoành Suối, một huyện bán sơn địa có việc mai mới về. Bà nóng ruột mong ông, để tâm sự và tìm cách tách con ra khỏi cuộc sống thử trở về sống thật như trước đây. Nghe mang máng chuyện đó, bà cũng không nói với ai, xấu hổ quá. Vì thế bà cất trong bụng, giờ thì đổ hết ra đường cày cong queo ngoắt ngoéo. Gần trưa chưa hết sào ruộng, bà chán ngán bỏ cày, vận vội cái thừng lên bộ sừng đầu con bò, thả ra đồng mặc nó tìm cỏ. Quần xắn cao còn nguyên đất dính, vác cày về gặp ai bà cũng cúi mặt không muốn hỏi chào. Bát cơm hè nóng mồ hôi nhễ nhại, bê lên miệng không sao nuốt nổi, vì chuyện cái Vân còn bỏng rát hơn cả mùa hè. Bà chỉ mong ông về nhanh để trút hết cơn bực con, sang ông. Chờ mãi gần tối ông mới về, hai tay bê bì tải nặng, nào mít sắn và mấy củ măng tươi. Nhà cô dì ruột khá giầu ở miền trung du, năm nào ông cũng lên vào dịp này vừa là có việc vừa lấy một số củ quả, nhà dì nhiều lắm. Chỉ mong bác lên lấy bớt về ăn. Cảnh ngộ hai chị em khá giống nhau. Vợ ông được một con gái cháu Vân- Lê Thị Vân mà cô dì cũng được một cháu gái tên Mơ- Nguyễn Thị Mơ khác họ với con ông. Tới nhà bà đã chạy vội ra sân, kéo tay ông vào. Ông buông vội cái bì tải to nặng ịch, bà nói ngay cho ông nghe:

– Con Vân nhà mình nó đang sống thử?

Ông trố mắt, hỏi lại:

– Bà nói lại rõ ràng coi nào?

– Con Vân nhà mình nó đang sống thử – Bà ghé sát nói to hơn lần trước, mùi trầu thuốc phả vào mặt ông, hồi trẻ ông thấy thơm bây giờ ông thấy hăng hăng, ông quay ngang như muốn ngoảnh mặt đi:

– Sống thử hay sống thật kệ mẹ nó, có gì mà phải xồn xồn lên.

Cũng không kém, mùi rựợu phả ra từ miệng ông hăng nồng. Ông vứt các thứ đồ đạc giữa sân, treo mũ cối vào đinh ở cột, bước vội vào trong nhà. Mặc bà chạy theo, ông cởi vội dầy, ném lưng xuống giường đánh rầm. Ông mới ăn cỗ ở nhà dì, rựợu bây giờ mới ngấm mệt. Hai tay bà lay lay chỉ muốn nói thêm với ông rất nhiều điều nhưng thay việc trả lời, ông đã ngáy o ó. Bực quá bà chửi đổng:

– Nốc cho lắm vào, có chuyện cần bàn thì không làm sao nói được.

Sáng mai dậy rựơu đã nhạt hơi, ông hỏi kỹ lại cái chuyện sống thử của cô con gái rượu đang học ở trường đại học Kiến Trúc, vì tối qua ông nghe câu được câu mất. Bà kể lại hết với ông câu chuyện, bà nghe cậu Tám học sinh xóm giữa, đang học ngoài đó cùng khoa với con mình, rằng con mình đang sống thử với một cậu nào đó cùng là sinh viên. Bắt tay qua trán suy nghĩ một lát, ông bảo với bà: Từ xưa tới nay chỉ nghe: Sống độc thân, ly thân, sống cho ngày mai hoặc cùng lắm là sống gửi thác nhờ, chứ chưa có nghe sống thử là gì. Được rồi để tôi hỏi mấy người có kiến thức lớn về xã hội họ sẽ giải thích cho. Bà im lặng chờ đợi. Ngay tối hôm sau hai ông bà chuyện trò với nhau, ông nói:

– Hỏi rồi, người ta nói ở trường đại học hoặc một số nơi trọ của công nhân, hiện nay một số sinh viên, người lao động đang sống thử với nhau, học theo kiểu nước ngoài học trên mạng máy tính đua đòi theo phim ảnh. Sống thử là thử làm vợ làm chồng coi có được không. Ra trường thấy kết quả tốt mới lấy, người ta còn bảo: Sống thử đang là mốt hiện nay ở các thành phố đô thị, chao ôi chết mất.

Bà Năm giật mình thồn thột, như vậy Vân con gái bà đã thử làm vợ người ta rồi, thằng nào mới được chứ. Trược đây ông lấy bà phải tìm hiểu chán. Sau đó là bỏ trầu, ăn hỏi biết bao thủ tục lễ nghi, rựơu chè thuốc lá trầu cau, lợn gà hàng gánh nặng. Ý kiến họ hàng nội tộc các kiểu, mới đón được bà về làm vợ. Đêm tân hôn bà còn rụt rè e thẹn cứ túm chắc cạp quần kéo ngược, vất vả lắm ông mới cho bà không còn quần áo, đo ván. Thế mà bây giờ chả biết mặt mũi cái thằng người yêu nó ngang hay dọc, con gái mình dễ dãi quá đã trao cái ngàn vàng cho hắn thì nhục ơi là nhục. Bà than vãn:

– Vân ơi con đã đánh mất hết rồi, danh dự gia đình họ hàng nhà ta tất cả ở đó. Đứa nào đã thóc mách cái ngàn vàng của con? Thằng mất dậy nào- Bà cầm tay ông vừa lắc vừa dứt- Ông phải làm thế nào đi chứ?- Ông:

– Ớ, ờ việc đâu còn đó, để tôi nghĩ cách.

– Chả cách nào khác- Bà cắt ngang lời- Mai hoặc bữa kia ông ra thành phố xem cụ thể ra sao, lôi cái sống thử của nó về đây tẩn cho một trận, chưa hỏi cha mẹ như vậy là hư.

– Ôi giời đi ngay sao được, không ra thì thôi đã ra lại phải vài trăm cho con, lại phải bán các thứ. Mỗi tháng nó chi tiêu vậy chi mất khoảng triệu rưỡi, lương hưu của tôi dốc hết vào đấy. Nhà không còn đồng nào. Cha mẹ vất vả cóp nhặt từng đồng, con thì vừa học vừa đua đòi sống thử, ruột tôi cũng đang bị băm ra từng khúc đây.

– Băm hay xé ra hàng ngàn mảnh ông cũng phải đi, còn con lợn nhỏ kia bán nốt. Đàn bà chịu, tôi chưa ra thành phố bao giờ, ông mang con nhập trường và tìm nhà trọ cho nó ông đi mới được. Phải đi kẻo muộn, con mình không những sống thử mà còn đẻ thử thì ăn nói thế nào đây. Nhục ơi là nhục- Bà nhắc lại từ nhục mấy lần.

Làm người mẹ mang nặng đẻ đau mới thấy hết cái đau khi con mình bị mất “trinh” giá trị quý nhất của người phụ nữ. Vì sao vậy, hoàn toàn đúng vì từ lúc còn ẳm nghửa à ơi, cho đến khi con gái chập chững biết đi, tiếng mẹ đầu tiên nói gọi. Năm tháng trôi đi cũng là bản tường trình ghi lại sự thay đổi trong nó. Lúc nhỏ bà tắm rửa vuốt ve thơm cả giống của con. Từ khi lên 7 biết thẹn, quần áo mặc cả ngày, ông bà ngại dần sự vuốt ve sờ mó, vào cái quý đó của nó. Cũng từ đấy cái ngàn vàng bắt đầu đi vào thế giới bí ẩn thiêng liêng luôn được giấu kín. Mọi sự thay đổi ở đó chỉ còn mình con nó biết thôi. Kín đáo quý giá trân trọng. Thế mà bổng chốc bị thằng con trai nào chiến đoạt sờ mó dễ dàng? Thử hỏi chịu làm sao được? Bà năm đứng dậy ra xem lại con lợn trong chuồng, vào buồng nhướng chân ngó sâu vào bồ thóc tất cả các thứ này đều có thể bán được. Tât cả cho việc ông đi, tất cả là do cái gọi là sống thử của Vân gây ra.

Từ nhà ông đến thành phố chỉ 90 cây thôi, phải qua hai lần xe khách, xe bít, một lần xe ôm, gần trưa ông đã vào ngay khu vực con gái ở trọ. Thấy bố ra Vân rất mừng, hơi ngạc nhiên. Chuyện trò bố con tình cảm lắm, lát sau Vân hỏi:

– Có việc gì mà bố ra đột xuất vậy?

– Chuyện sống thử của con đây, ở nhà bố mẹ biết cả rồi.

Trầm ngâm Vân nghĩ, bố đã da mồi tóc sương bao nhiêu khổ ải đồng áng hằn lên khóe mắt, những nếp nhăn dài ngang trán, lặn vào dáng đi chút lòng khòng cũng vì mình. Vậy nói thế nào cho bố hiểu và khỏi buồn, đồng thời có chút hài hước để bố vui:

– Bố à, đời bố mẹ trước đây tìm hiểu nhau, ngồi cả đêm vặt hết đám cỏ dưới chân, hái hết lá non của mấy cành cây bên cạnh mà chưa dám thơm nhau, các con phải khác chứ bố.

– Khác khác thế nào – Ông không cười mà trừng mắt.

Vân không tỏ ra sợ, vì biết người bố nào có quát mắng thì đó cũng là mắng yêu nên ôm lấy cổ bố:

– Các con yêu nhau, đã giành cho nhau rồi, con đã trao cho người yêu con tất cả không thể đòi lại được. Các con đến với nhau rất nhanh, ánh chớp còn gọi bằng cụ. Các con hứa sẽ thủy chung suốt đời bên nhau. Thời buổi của máy tính mà bố, hàng triệu phép tính / giây.

– Các con lấy nhau thật rồi à?

– Không không, các con mới sống thử thôi.

Vân trả lời gọn lỏn. Ông bố tức lắm nhìn mặt Vân, hai hàm răng nhai vào nhau làm cho cái má loăn nhăn theo chiều chuyển động của hàm, thường đó là triệu chứng bực đến cực độ :

– Bố tát cho một cái bây giờ. Sống thử nghĩa là hai đứa thường xuyên ngủ với nhau tức đã “ấy” nhau đúng không? Đạo đức gia phong nề nếp vứt hết vứt hết, bậy bậy, bố mẹ không tưởng tượng nổi. Con hư lắm, bố mẹ nhịn ăn bớt mặc tất cả giành cho con những mong con thành người, ai ngờ.

Ông chép miệng, cái chép buồn tênh, có lẽ căn bệnh tà tình của cánh thanh niên thời nay chăng? Vân thì luôn mồm đối phó, cô nói:

– Đạo đức gia phong ai làm gì mà mất, nó chỉ là trìu tượng có thấy đâu mà bảo là vứt đi, bố mẹ phong kiến lắm. Con sắp ra trường rồi đã hai mấy rồi, hay để con chết già? Ngày xưa bố mẹ cưới nhau mẹ mới mười tám mười chín, hay để con sống bó cô. Con mà không lấy được chồng tội tại bố mẹ đấy..ứ…hự.

Ông nhìn mặt Vân, thấy con mình đúng là cứng cỏi rắn rỏi thêm không như hồi nó mới bước vào cổng trường đại học. Sang năm cuối rồi, nhìn kỹ có một vài nếp nhăn rất mờ ở khóe mắt và mép miệng mỗi khi cười. Cũng một phần do học vất vả căng thẳng, tự nhiên ông lại thấy thương con, phụ nữ có thì. Song ông ngại nhất là yêu cái kiểu sống thử, ra trường thằng kia mà bỏ chỉ khổ con gái mình thôi, ông cầm tay con kéo vào lòng âu yếm, vỗ về:

– Em Mơ nhà dì Sáu, kém con 2 tuổi nó học ở cái trường Trung cấp xây dựng gì đó cũng tại thành phố này. Đã yêu ai đâu lại sắp ra trường rồi. Lẽ ra, ra trường ổn định công tác con mới xây dựng gia đình thì hợp lý hơn. Bố mẹ còn chuẩn bị chứ, thế này lỡ có con thì sao? Các con chả suy nghĩ kỹ gì cả. Thằng chổng thử của con đâu?

Vân chỉ cái quần Bò Zin treo ở mắc áo, nói:

– Anh ấy tên là Kiên, nhà huyện ngoại thành cùng tuổi với con, to khỏe đẹp trai không xấu như con gái bố đâu. Chốc anh về con bảo anh sẽ ra mắt bố. Trưa nay các con làm cơm mời bố .

Ngắm nghía con gái mình, ông bảo:

– Con giống mẹ hồi trẻ, bố tán mãi mới được không dễ đâu, đừng bảo là xấu tự ty không được. Gái nông thôn cao ráo ra giữa thành phố học cũng có giá chứ, ở xóm mấy ai được như con. – Ông suýt miệng, nói nhỏ- Riêng cái chuyện sống thử không hay ho gì đâu, trót rồi cố giữ được mãi về sau vợ chồng êm ấm mới là phúc đức, về bố sẽ nói với mẹ cùng cho qua chuyện này. Áo rách vẩn phải giữ lấy lề, con nhớ kỹ điều đó.

Bố Vân dùng những từ ngữ vừa tình cảm vừa có tính nguyên tắc để khuyên răn con. Thực ra lúc này quát mắng đe nẹt, cố tình ly dán chúng nhất định không ăn bởi mọi việc đã rồi, làm sao hàn nổi vết thương xảy ra chính nơi cần phải giữ nhất? Ông nghĩ chán, sau đó mới đưa ra cách ứng tác tế nhị khéo léo với con, thực chất đó cũng là cao kiến. Thấy bố thông cảm, Vân rúc rúc vào vai bố, người cán bộ công chức đã về hưu mấy năm nay, pha trộn thêm công việc đồng áng làng quê nom khỏe và chắc hơn. Ông xoa nhẹ lên đầu con cứ như hồi Vân mới lên mười. Mùi tóc con gái thơm thơm tỏa ra, cũng là mùi thơm từ tinh ông huyết bà đã tạo ra nó. Rồi ông thọc tay vào túi áo, lấy nửa triệu ra, dúi vào tay Vân.

* *

Sang học kỳ hai còn mấy tháng nữa tốt nghiệp. Kiên không dùng bao cao su, hắn quyết định cho Vân chửa. Hắn tính rằng: Bốn tháng nữa bảo vệ tốt nghiệp, Vân mang thai ráng nén chật bụng. Ra trường vài tháng sinh con như thế hợp lý. Kiên nêu điều này ra, Vân đồng ý, tình yêu mãnh liệt ở đôi trai gái mấy năm nay sống thử chắc hẳn thời điểm này đã chín muồi. Vừa ngén vừa nôn ọe vừa chuẩn bị báo cáo đồ án, Vân mệt rả rời. Bù vào là một sinh linh nhỏ đang lớn dần và hình thành trong cơ thể Vân. Cả hai đều sung sướng mong ngày bé ra đời, tuyệt nhiên không báo cáo gia đình về chuyện Vân đã có bầu, vì ngại nhiều lý do.

Tốt nghiệp xong Kiên xin được việc, làm Kiến trúc sư cho công ty Cha My, chuyên thiết kế chung cư cao tầng của thành phố. Công ty rất lớn dầy thương hiệu, người mới vào, dù Kiến trúc sư hay Tiến sỹ gì đó thì cũng xếp ở mức thử việc, lương thấp. Vân về làm cho một công ty khác, cũng nội dung thiết kế xây dựng các nhà tư nhân, biệt thự vi la. Hai người thuê một phòng chừng 25 m2 trong ngõ, thuê nhà hiện nay không khó, cứ có chứng minh thư là chủ Ok ngay, vợ chồng có con hay không đều được, miễn là trả tiền đầy đủ từng tháng. Việc đã rồi, không đăng ký kết hôn, tránh tốn kém, cả hai thống nhất không cưới xin gì. Với họ hàng thì nói dối: Rằng đã tổ chức cưới tại cơ quan, tránh tiếng. Lượng tiền chuẩn bị cho việc cưới xin đó, cả hai cùng xin bố mẹ, để ăn ở nuôi con giai đọan đầu. Đứa con ra đời, hạnh phúc vui thật nhưng bắt đầu kèm theo cả chuỗi dài căng thẳng triền miên. Đầy rẫy khó khăn nào tiền thuê nhà, tiền ăn, tả lót, bỉm, các loại sữa dinh dưỡng cho con trẻ. Tiền thuốc thang con ốm đau, tim phòng, trái gió trở trời nữa chứ. Vợ chồng đầu tắt mặt tối vừa làm vừa nuôi con, vất quá đành phải nhờ đứa cháu ngoại. Rồi bà ngoại bỏ cả việc đồng áng ra giúp con giúp cháu. Thấy con gái bận bà Năm cũng đỡ đần rất nhiều, một tay bế cháu một tay vo gạo thổi cơm, những gì Vân làm không kịp, bà đều làm giúp tạo điền kiện cho con nghỉ một tý. Song vẩn không ăn thua, cái chính là cần tiền chi tiêu, thì vợ chồng chúng nó luôn trạng thái cạn kiệt. Thu nhập cả tháng của Kiên, Vân chừng 4 triệu làm sao đủ chi phí với mức giá thị trường hiện nay. Mất ngủ nhiều con bú lắm, ăn uống thiếu chất thất thường, Vân gầy ruộc như cá rô đực. Mất đi dáng vẻ một thiếu nữ trẻ trung sinh viên, hệt mụ đoòng gầy. Đi làm từ sáng, trưa tạt về cho con bú, chiều qua chợ mua các thứ nào gạo rau mắm muối, về nhà giặt giũ bếp núc. Công việc chồng nối, tối mặt tối mày. Có đêm mất điện không quạt, nóng bức cháu khóc lâu, dỗ không nín. Kiên cáu gắt mắng con:

– Im đi để còn ngủ, cả ngày quần quật tối về còn tra tấn thế này, làm sao chịu được. Biết thế đẻ làm gì cho mệt xác.

Nghe Kiên cáu, Vân bảo:

– Con nhỏ nó biết gì mà mình trút những từ khó nghe thế.

Kiên quay mặt ra ngoài, khuỷu tay trì vào lưng vợ:

– Cả cô nữa ngán đến tận cổ.

Những giai điệu ngọt ngào của tình yêu lứa đôi lúc chưa con, đã chuyển sang các âm từ gằn thắt, choạch chọe lẩn nhau. Hơi thở ấm nóng từ tâm can của chồng, qua huyết quản sưởi ấm ngực Vân, còn đâu? Thay vì, luồng gió độc lạnh, phả vào Vân buốt rát. Chả trách có một tay hài hước bảo: ‘‘Quá trình lao động sáng tạo khỉ đã tiến hóa thành người, ngược lại con người quá vất vả khổ ải xem chừng trở lại khỉ’’. Trường hợp này na ná chăng. Quần không còn phẳng phiêu là lượt, tà áo dính cả đái trẻ con khăm khắm. Nước hoa son phấn đâu? Cảnh ngồi sau xe máy ôm chặt người yêu khúc khích cười, lướt quanh bờ Công viên thơ mộng đâu rồi. Dắt tay vào rạp phim và nâng cốc chúc nhau đôi khi ở quán ăn sang nào đó, còn đâu? Nhớ những lần liên hoan văn nghệ của trường của khoa, Vân và Kiên đều có giọng hát tốt từng song ca cùng nhau bài gì đó, hàng tràng vỗ tay hoan hô. Từ sân khấu nhìn xuống ôi tự hào và yêu biết mấy, cuộc đời như mùa xuân vĩnh cửu. Giờ đây lùi xa tất, như đoàn tầu xuống dốc không phanh, chỉ còn lưu lạc trong trí nhớ, nghĩ lại mà thèm,. Thiếu sự chuẩn bị cho hôn nhân và hạnh phúc gia đình, kết quả của yêu vội sống thử là thế đó. Quá khổ và bị giày vò đủ thứ do cuộc sống thực tại đặt ra, không chịu đươc nữa. Kiên bắt đầu nuôi dưỡng tư tưởng mới. Vì hắn không ngờ khi sinh con lại kèm theo bao điều khỉ gió chẳng cần, cứ ùn ùn kéo tới. Những điều đẹp đẽ của thời kỳ son trẻ giữa hắn và Vân, cứ tan biến ra xa. Thay vào là xấu xí bẩn thỉu thiếu thốn, khó khăn chất chồng. Đi làm hàng ngày hắn ta để ý tới một công ty cổ phần xây dựng Cô Di Ly thành lập chưa được lâu, ở quận khác cuối thành phố, cách chỗ ở hiện nay khá xa.

* *

Một buổi sáng ngủ dậy muộn do quá mệt mỏi, Kiên đi làm từ lúc nào, Vân không biết. Cô dậy lục sờ vào chạn bát, hết cả mì tôm rồi, bếp núc lạnh tanh. Thấy tờ giấy đặt ngay trên bếp ga. Vân cầm lên xem thì nội dung: “Vân! anh thực có lỗi với em và con, anh phaỉ đi, mong em tha thứ cho anh. Sau này có dịp anh sẽ gặp lại em và con,. Trước mắt khó khăn quá không vượt qua được em nên bế con về, nhờ ông bà ngoại… Anh”. Vân nổ đom đóm mắt tối sầm lại như có ai bắn pháo hoa ngay trong võng mạc, cô từ từ khưyụ, ngồi bệp xuống nền nhà, hai chân duỗi ra, tóc rối bời phủ che cả lưng và mặt. Hai tay giơ lên chém xuống như con chém chuối khóc và rên:

– Mẹ ơi, anh Kiên bỏ con và cháu rồi, ôi cha mẹ ơi đời con sao khổ thế này…

Bà Năm đang nằm với cháu nghe con gái khóc, bà bật dậy chạy ngay ra chỗ con gái:

– Sao, có chuyện gì?

Nước mắt nước mũi loe hết cả mặt dây vào tóc dính bết. Vân lại vén lên:

– Mẹ ơi con khổ lắm thôi chồng con bỏ con rồi, đây này.

Vừa tru tréo vừa đưa tờ giấy cho mẹ đẻ xem. Nghe vậy bà cũng khóc theo, đứa cháu mới gần 6 tháng cũng giật mình lật người: Oa, oa ….Oa. Tất cả như bản giao hưởng xót thương của ba thế hệ não nuột phát ra cùng lúc, buốt buồn xương tủy. Căn phòng như muốn sụp xuống bởi khối âm khí, nặng nề đè lên. Bà túm hai vai con gái kéo lên, đứa bé từ từ lật người trườn ra lăn từ trên giường xuống đất, tiếng thét nhói tai. Bà buông vội con, ra chồm ngay cháu mình bế dậy vừa xoa vừa phủi vừa ru nịnh, may mà giường thấp, chỉ sưng nhẹ tí trán. Khi bản nhạc ve sầu rên rả của cả nhà tạm lắng. Vân lấy điện thoại gọi cho Kiên, thì được trả lời: Hiện số máy này không liên lạc được. Vân ném cái di động xuống bàn lững thững bước ra cửa. Mặt trời đã lên các sợi hào quang hôm nay tím ngắt, phớt vàng, đang rọi vào thời gian như những sợi tình lỏng toẹt, đơn côi, trước cái nhìn xa xăm vô vọng của Vân

Tuần sau, Vân vẩn cố đi làm, tâm trạng của kẻ mất hồn đứng ngồi không in. Đến cơ quan cũ của Kiên hỏi, thì được biết Kiên đã đi khỏi đây mấy ngày, về đâu cũng không ai biết. Vân mượn xe phóng về tận quê Kiên hỏi, cả nhà cho biết lâu rồi Kiên không về, hiện tại ở đâu không hay. Lại còn bị cái nhìn thiếu quý trọng vì tự lấy nhau không kết hôn, không ra mắt họ hàng chẳng ai quan tâm, cũng chẳng ai chịu trách nhiệm, thật là xấu hổ. Tiền sắp hết rồi, biết nương nhờ bấu víu vào đâu, Kiên lặn không sủi tăm. Đoán biết tâm trạng con gái, bà Năm bảo:

– Tốt nhất con và cháu về, bố mẹ nuôi khi nào cháu lớn con lại xin đi làm được không? Công ty tư nhân bây giờ nghe nói nhiều.

Vân rủ rượi nhìn mẹ gật gật. Ván đã đóng thuyền đành gỡ ra vậy thôi, còn mảnh nào dùng tạm thì dùng. Khung thuyền được ghép, trên nền của cái gia đình gọi là sống thử trớ trêu kia, hãy chìm xuống đáy nhanh lên, chìm vào quên lãng càng sớm càng tốt. Mẹ con bà cháu bồng bế thuê xe về quê, giữa cái nhìn chéo góc của người đời và những lời hăng mùi chanh ớt thóa mạ râm ran.

* *

Kiên đoạn tuyệt Vân, đứa con nhỏ một cách tàn nhẩn để tự giải phóng mình. Số vốn hai vợ chồng, Kiên tạm cầm một nửa để chi tiêu và xe máy. Do nộp đơn từ trước, Kiên đến công ty nhận việc, được giữ chức phụ trách mảng chỉ đạo kỹ thuật xây dựng. Vì công ty mới, cán bộ có bằng cấp rất được coi trọng. Công việc này tuy mệt nhưng mức lương cao hơn so trước đây. Quan hệ tốt miệng nói dẻo quẹo, các cô tiếp xúc với Kiên cảm tình ngay, ai cũng muốn gần. Bộ phận của Kiên chín mười người, thường 4 nam 6 nữ. Nguyễn Thị Mơ trung cấp xây dựng kỹ thuật viên, quê huyện Hoành Suối cũng mới về đây chưa đầy năm, làm trong bộ phận kỹ thuật do Kiên phụ trách. Nhà Mơ kinh tê khấm khá, học xong Mơ chỉ muốn ở lại thành phố không muốn trở về miền trung du ruộng đồi xanh thẳm nhưng thiếu ánh điện, phương tiện nguồn vui. Bố mẹ Mơ hoàn toàn đồng ý. Công ty mới, Kiên lại có lý lịch mới toe đó là chàng Kiến trúc sư bảnh trai chưa vợ, tốt nghiệp đại học rất cơ bản. Hàng ngày đi công trường các điểm xây dựng, Kiên căn từ bản vẽ xác đinh vị trí cột dầm, cấu trúc số lượng thép bên trong hình hộp tam giác hay hình tròn. Các điểm giao cắt, lỗ nước thoát và tải trọng lên các dầm đó điểm uốn, gối đỡ. Mơ thì chú trọng kiểm tra nhắc công nhân cách dàn thép, buộc thép, lượng xi măng pha trộn đầm dùi, đầm rung phụ trợ cho các nội dung mà Kiên chỉ đạo. Dần dần quen thân và yêu nhau, Mơ, gái mỏng mày hay hạt, khéo nhất trong công ty kém Kiên hai tuổi. Kiên quyết định chuyển đến ở chung với Mơ, tại một địa điểm trọ ngoài dân vì cả hai đều xa quê. Từ đây về đến nhà Mơ trên dưới trăm km về nhà Kiên chừng 45 km trục đường trái nhau. Kiên lại bắt đầu một quá trình sống thử mới, họ yêu nhau lắm, hàng ngày đến công ty, Mơ ngồi sau ôm chật lấy Kiên uốn lượn theo tay lái lụa. Ai cũng khen, đôi trai tân gái mới phù hợp thế nhìn mà thèm.

Mơ thấy tự hào và hạnh phúc vô cùng. Kiên không bao giờ hé lộ chút nào về quá khứ, luôn mồm:

– Anh yêu em là người đầu tiên duy nhất, em sẽ là vợ anh chúng mình sẽ cùng nhau xây đường hạnh phúc.

Mơ bảo là:

– Đẹp trai như anh lại khéo nói như thế này mà bảo chưa yêu ai, liệu có thật không?

Kiên ôm chặt Mơ vào lòng:

– Tùy em, có thể bây giờ anh mới gặp được em duyên số do trời sắp xếp mà.

Còn Mơ thì đúng là lần đầu thật. Mỗi lần qua nhà, Mơ có nghe mẹ kể chị Vân, con bác Năm đã từng yêu, sống thử hiện nay có con thằng chồng phản bội ruồng bỏ, rồi biến đâu mất. Nghe thế nhưng Mơ không dám kể với Kiên, sợ Kiên coi thường chị em họ hàng nhà mình. Mặt khác quá yêu Kiên, anh ấy như thế, mình yêu được là phúc lớn cần phải giữ bằng được, không nên đưa những chuyện chẳng đâu vào đâu vào hạnh phúc đang yêu của mình làm tổn thương tình cảm chung. Đường đời chị Vân như nào là số chị ấy, đến chị em ruột còn khác huống chi mình, Mơ tự khẳng định. Chuyện Kiên gặp Mơ cũng là vô tình chứ Kiên nào biết Mơ lại là đứa cháu gọi mẹ của Vân bằng bác ruột. Mơ họ Nguyễn mà vân họ Đặng, lại cách nhau hơn 30 km việc hy hữu kia có ai ngờ. Càng yêu, Kiên càng say đắm vì Mơ trẻ hơn, gái tân thân hình gọn gàng phổng phao thơm phức, hơn Vân hiện nay nhiều vì vậy Kiên quên mẹ con Vân rất nhanh, bộ nhớ được xóa đi như ta nhấp chuột máy tính. Không hề nghĩ tới kể cả trong mơ, trong mọi câu chuyện hàng ngày giao tiếp. Không hề lộ, lầm lẩn một chút nào hở ra tín hiệu là Kiên đã… phải nói mạch IC trong não Kiên sáng choang Nhật sịn. Lần này cũng sống thử, Kiên có ý thức chuẩn bị cho gia đình kỹ càng hơn, để khi Mơ sinh nở đỡ khó khăn. Với mơ, được bố mẹ chỉ bảo cẩn thận cô cũng đã có những yêu cầu cụ thể buộc Kiên phải thực hiện. Hơn năm sau Kiên đã là phó Giám đốc của công ty, trực tiếp phụ trách mảng điều hành xây dựng. Lương cao công việc thoáng đạt hơn, sắm sửa tủ giường, thuê chỗ ở rộng rãi hơn,

* *

Sống thử, Mơ có thai 3 tháng Mơ yêu cầu Kiên phải tiến hành các thủ tục theo kiểu vùng quê Mơ, mọi người thường làm: Dạm ngõ –bỏ trầu – xin cưới – tổ chức cưới, đăng ký kết hôn trước khi cưới mấy tháng liền. Kiên không thể nào chối từ được vì bây giờ Mơ đã có bầu, bản thân lại phó Giám đốc, lơ mơ trái đạo lý mất hết như chơi. Kiên miễn cưỡng đành tặc lưỡi, riêng việc đăng ký kết hôn thì ăn hỏi xong mới tiến hành. Vấn đề này có lý, Mơ chấp nhận. Thâm tâm Kiên, hắn ta vẩn muốn tự do theo kiểu sống thử, lấy thử có con thử như với Vân trước đây. Có gì trục trặc gút bai không để lại vết. Đăng ký kết hôn là pháp lý ràng buộc là gông vào cổ, Kiên hoàn toàn không muốn, bởi quan điểm sống thử đã ăn sâu vào hắn. Phát hiện dấu hiệu chần chừ ở Kiên, khi giọt máu của anh ta trong bụng Mơ cứ lớn dần đã hơn 3 tháng rồi, không thể giấu được nữa. Mơ đành nói thật với bố mẹ do con và anh Kiên sống thử, nên con có bầu. Tất nhiên cô cũng phải ăn đủ một trận ngôn từ phủ phàng của bố mẹ. Ông bà chửi mạnh về chuyện sống thử, việc có thai sớm. Bà dài giọng:

– Con gái như vậy là ngu, dại lắm con ơi.

Ông còn bắt nằm xuống đất cho một trận roi đến nơi đến chốn, bà can mãi vì ảnh hưởng đến cái thai, ông thôi. Nhưng cha mẹ nào chả thế đành ngậm bồ hòn khen ngọt, vẩn ngẩng mặt cười với thiên hạ. Thật là: Trái đắng vào đằng miệng, ngọt ngon lại phát ra từ mồm.

Để lo lắng việc trăm năm cho con, các thủ tục khác không nói, riêng khoản bỏ trầu của họ trai là hệ trọng và lớn cho mỗi cuộc hôn nhân, chỉ đứng sau cưới mà thôi. Do ông đang còn công tác ở cơ quan Tư pháp huyện, nên Kiên ngại không dám trái ý. Mơ nêu yêu cầu gì cho dù Kiên do dự hay chần chừ cuối cùng cũng phải làm theo. Bố mẹ Mơ mời tất cả anh chị em ruột thịt của bố và mẹ, đằng nội đằng ngoại có mặt đông đủ. Bà Sáu nói với bà Năm: Anh chị, cái Vân và cháu ngoại phải đến từ sớm nhé, có gì hai bác còn đỡ đần cho em. Mời là một chuyện trách nhiệm lại là chuyện khác. Cả nhà bà Năm hăm hở đi xe khách đến từ sáng. Có đám, nhà dì Sáu vui lắm, anh em họ hàng tất bật chuẩn bị tiếp khách. Kinh tế khá giả mà họ trai lại đường xa, nên nhà gì họ gái quyết hết, giúp hết. Chuẩn bị quãng 15 mâm để thết nhà họ trai và họ mình cho đàng hoàng. Tiếng thái thịt băm xương đều đều, nhạc loa phát vang vang phông màn trang trí, chữ KM cắt lồng xoắn nhau, ngày… tháng… dán phông xanh. Mùi của thức ăn của hoa quả chè thuốc thơm lừng, làm cho ai nấy phấn chấn vui sao.

Mơ cũng không giới thiệu kỹ về ông chồng tương lai của mình, cô muốn chơi một bất ngờ để rồi ai nấy phải tự thốt lên: Chồng Mơ to khỏe đẹp trai con nhà giầu chức cao vọng trọng, mừng thay cho cô cho chị cho em và cho cháu Mơ nhé… v.Vv… Mơ ấp ủ điều này từ lâu. Vì thấy mấy người lấy chồng xa chưa gì đã khoe, người yêu mình là thế này thế kia. Khi hiện diện đứa thì gù đá lác. Thằng thì ai hỏi cũng ừ, hữ loãng tai, lại được giải thích là không phải điếc, mà là khiếm thính không thèm nghe, ăn nói xiên ngang trống không. Không đáng xách dép cho trai làng, thế mà cũng đòi lấy chồng xa. Cả làng nhúi mũi, vì vậy rút kinh nghiệm mình phải khác. Hơn nữa trong bụng lùm lùm cái thai ít tiếp xúc càng tốt, lỡ bị phát giác thì giơ dáy dở om. Thấy con trai của Vân hơn hai, cháu đang chập chững đi và thỏ thẻ mẹ mẹ, bà bà….. Kháu khỉnh quá. Mơ trộm nghĩ đến ngày nào đó mình cũng có một nhóc được như thế. Nhìn con yêu vô cùng, Vân bảo với Mơ:

– Thằng bố nó bỏ đi đã gần hai năm, nó giống bố cũng đẹp trai bằng đầu bằng đuôi.

– Tý lại đây dì bảo này, ừ! bố Tý là thằng Sở Khanh loại súc sinh đốn mạt thằng đểu. Bỏ mẹ con đi đâu, hay chết ở xó đường hố cống nào rồi. Chị Vân ạ, quên cái lão chồng vô nhân tâm ấy đi, mai kia Tý lớn chị đi làm việc, tìm ông xã mới, được chưa.

– Mơ, chị hỏi thêm: Em đã đăng ký kết hôn chưa?

– Ăn hỏi xong, mai mốt chúng em đi đăng ký liền, bây giờ làm nhanh lắm chị ạ.

Bà Năm cũng đang ngồi ngay đấy thấy hai chị em tâm sự, nhìn Vân con gái mình bất hạnh, thương thắt ruột. Nó sống trong bóng tối ngại ngùng, già đi từ mặc cảm uất hận, giá không xảy ra chuyện kia thì đâu có kém Mơ. Gái một con trông mòn con mắt kia mà ? Lẽ ra thế, nào hay nó gầy như xác ve. Bà cảm động nói thêm vào:

– Bố nó bất ngờ bỏ đi trong đêm, sáng mai cái Vân biết, gục xuống bác phải kéo dậy vừa động viên vừa an ủi con. Sau đó nửa tháng hai bác quyết đưa mẹ con nó về nuôi, mới lại được như ngày hôm nay. Con dại cái mang rõ khổ, chả biết lúc nào cho có chồng tiếp, công việc lúc nào cho ổn định.

Bà nhìn Mơ, hỏi chuyện người yêu Mơ, thì được Mơ nói vắn tắt: Chốc nữa anh ấy đến bác sẽ thấy. ‘‘Anh ấy nhỏ con, xấu xí chán lắm’’. Thực chất Mơ vẩn bí mật đến cùng để tạo bất ngờ đỉnh điểm, cho tất cả mọi người không riêng bác Năm một quả nốc ao tột cùng về mong đoán. Vân dụi dụi tay lên mắt vì thấy em, con dì hạnh phúc quá chừng, cũng một đời con gái mà Mơ cao giá thế, từng bước đi lời nói cứ như có nhung lụa vàng bạc trộn pha. Được cả bố mẹ, họ hàng lo cho, chỉ ăn hỏi thôi đã linh đình thế này. Còn mình bản quyền cuộc đời bị đánh mất, tình yêu vội úa tàn, đại học thật mà thua em trung cấp. Điều nhơ nhuốc, không biết bao giờ mới gột sạch khỏi lưỡi thế gian. Thậm chí đứa thối miệng, còn khẳng định ‘‘Chửa hoang’’. Vờ dựng chuyện chồng bỏ đi, chồng nào có thấy cưới xin đâu? Lẽ ra mình không sống thử, nghiêm chỉnh chắc chắn như Mơ, thì đời đâu bị đau đớn thế này. Càng nhìn Mơ, Vân càng chạnh lòng vời vợi, nỗi quạnh hưu càng bị đẩy xuống tận cùng không một mẫu phao, một dây neo bấu víu. Sống thử cái bóng ma bất hạnh làm tan nát cõi lòng ta, liệu còn ám ảnh đâu đây? Ta căm thù mi ta muốn lấy giẻ lau xóa sạch mi khỏi thực tại này, để các bạn trẻ khác không dính phải độc tình của mi. Nhận ra chân tướng của mi, thì ta đã muộn rồi… Vân tự sự với riêng mình, xụt xịt nấc liên tục. Thấy vậy Mơ bảo:

– Ngày vui của em, chị đừng khóc, khách khứa họ hàng đầy xung quanh đây này. Nếu mệt, chị và cháu vào buồng em nghỉ tạm.

Vân lắc đầu, rồi cầm tay con trai dắt xuống bếp nơi các vị thanh niên đang gia món, hành tỏi chảo rán thơm lừng.

* *

Như kế hoạch đã bàn, quãng 10 giờ thì họ đường trai có một xe trên 30 chỗ ngồi đến, trong đó 5 tráp lễ nghi ăn hỏi, kèm theo là 5 chàng khôi ngô đồng phục bưng bê. Bố mẹ Kiên anh em chú bác cô gì ruột, đương nhiên cùng trên xe, Kiên nhân vật chính phải com lê ca la vát đẹp, phù hợp thời tiết mùa đông. Nhà gái, Mơ diễn bộ tân thời mới, nhờ trang điểm phấn son, làm đầu thời thượng. Khoác thêm một áo len hồng bên ngoài. Bản thân Mơ, rất nét khi được trang điểm các đường nét ấy được dịp khoe mình, ngắm Mơ đẹp đến nỗi không nhận ra. Mơ đi đi lại lại, chốc chốc bấm di động, nhìn đồng hồ, kim phút đã sắp chỉ số 12 kim giờ đã nhớm số 10. Kia rồi, một xe Cao Ty xanh cốm, sang trọng đang dần dần tiến vào ngõ nhà bà Sáu, phía sau đã có mấy trẻ con chạy theo. Xe dừng lại, cửa mở trên xe năm chàng trai đồng phục y trang, bê 5 tráp quả đầy tiến vào. Pháo hoa nổ các dải sắc mầu đủ loại bay tung lên cao lả chả uốn lượn rơi xuống, ngớt cánh hoa, đội bê tráp tiến vào như vừa trong vòm hoa dầy đặc đi ra. Trong này, 5 cô gái trẻ diễn tân thời đỏ, bước tới họ gặp nhau giữa hè trao cho nhau để chuyển vào nhà. Từ mặt hè, dưới sân đứng đầu là Mơ trong bộ đồ lộng lẫy cạnh là bố mẹ. Sau một chút là Vân cháu nhỏ, bà Năm và nhiều thân nhân khác. Tất cả đang chờ và nhìn thẳng về chiếc xe ngoài ngõ, giây phút hồi hộp ngóng mong. Kia rồi, chú rể tương lai bước xuống, theo sau là đoàn thân nhân, càng vào gần càng rõ, Kiên cao to đẹp trai phong độ miệng cười tươi, ôm bó hoa lay ơn trắng trước ngực. Đã có nhiều cái chỉ chỏ tiếng khen râm ran, ở phía họ gái giành cho chú rể tương lai. Vân bỗng ngạc nhiên hồi hộp, cô nheo mắt nín thở nhướng lên một chút bước lên một tý: Ôi, anh Kiên thật rồi chồng mình thật rồi, sao anh lại đi như chú rể tương lai thế này. Đó là thật hay ảo giác? Không phải ảo ảnh, mà là thật %! Dáng người đậm chất đàn ông, nụ cười lém lỉnh kia ta đã bao lần ôm chật hôn không tiếc, làm sao quên được. Một cảm xúc vô cùng khó tả vừa và khó hiểu. Trong tuyệt vọng, một hy vọng bùng lên, người Vân run run bởi nhiều sóng xung hỗn tạp cùng lúc phát ra trong bộ tân thời lem lép. Vân quên cả cái việc chính hôm nay, Mơ em mình đang chờ đón người yêu trong ngày ăn hỏi. Sắp bước vào hành lang nhà, Kiên chột dạ nhận ra Vân, anh ta sững người chững lại, mặt tái mét mồ hôi loang loáng ở trán, thái dương. Mơ tiến lên Vân cũng tiến lên. Không kìm được nữa, tự nhiên Vân chỉ tay vào Kiên nói to:

– Mẹ ơi, gì chú ơi, anh Kiên chồng con đây bố của cu Tý đây.

Bà Năm, phía sau cũng lách người lên:

– Ô, thằng Kiên chồng cái Vân, con rể tôi thật rồi.

Cùng lúc đó, Mơ giang tay đỡ bó hoa trước ngực Kiên, nhưng bó hoa đã rơi xuống lúc nào. Nghe Vân nói vậy, không hiểu đầu cua tai nheo ra sao. Trong khoảnh khắc, Mơ nhận ra rằng chồng tương lai của mình, anh Kiên, chính là chồng cũ của chị Vân. Cô nói như người say, nhát gừng từng chữ:

– Con mắc tội.. Với chị Vân rồi… Bố mẹ ạ, giọt máu chồng chị Vân và là chồng sắp cưới của con…. Anh Kiên đây, đang lớn trong con…. đã được 4 tháng. Ôi bố mẹ ơi… Các bác ơi, con chết… con chết.

Mơ hoa mắt, tim đập loạn xọa cô từ từ ngã nghiêng sang người Vân, bố mẹ Mơ liền đỡ xốc tay con gái mình dậy. Chính ông bà cũng không hiểu nổi nghiệp chướng bất thường oái oăm này, tự nhiên lại xảy ra lúc này cơ chứ, đắng đót làm sao, biết phân xử thế nào. Thấy vậy mọi người dưới bếp đằng sau, bên ngoài đều tập trung lại hết. Mấy người bế Mơ vào buồng xoa dầu gió. Kiên quay đầu định bỏ chạy ra xe, hai họ ngăn lại. Bi thương tan nát quá trời, phá tan hạnh phúc của Mơ, mà cũng chưa chắc đã bồi đắp được phần nào cho Vân.

Tất cả: Hậu quả, kết quả và nhân quả của việc sống thử… hỏng hết!

Tác giả bài viết: Lê Hữu Bình