Nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán giành Giải thưởng Lớn Giải Bùi Xuân Phái bởi những công trình, khảo cứu uyên bác, sâu sắc, có tính phát hiện về Hà Nội.
Lễ trao giải Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội lần thứ bảy diễn ra sáng 28/8 tại Hà Nội. Giải thưởng vinh danh nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán – người được đánh giá là “nhà Hà Nội học của những nhà Hà Nội học, pho từ điển sống của đất kinh kỳ”.
Nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán sinh năm 1915. Hiểu biết tinh thông cả chữ Hán, chữ Nôm và tiếng Pháp, ông được dư luận và giới nghiên cứu đánh giá là người mở đường cho nhiều công trình nghiên cứu biên khảo về Thăng Long – Hà Nội. Vũ Tuân Sán từng công tác tại Sở Văn hóa Hà Nội. Năm 1975, khi đến tuổi về hưu, ông được Viện Hán Nôm mời về cộng tác lâu dài bởi vốn Nho học uyên bác. Hiện nay, ở tuổi 100, nhà nghiên cứu nói rất khó khăn, sức khỏe đã yếu; nhưng ông vẫn dùng kính lúp để soi từng câu chữ nghiên cứu, đính chính các tài liệu hàng ngày.
Nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán (ở giữa, chống gậy) tại Lễ trao giải Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội 2014.
Khi làm công tác bảo tồn, bảo tàng tại Sở Văn hóa Hà Nội, Vũ Tuân Sán với chiếc xe đạp lóc cóc đi khắp các địa phương ở thủ đô. Ông thu thập rất nhiều tư liệu quý, các bản in bản khắc văn bia, hương ước cổ… về cho công tác bảo tồn bảo tàng.
Với vốn Hán học uyên thâm, được truyền dạy bài bản từ nhỏ, không ít tư liệu, di sản quý giá của Hà Nội đã được ông phát hiện và nghiên cứu, trước khi nó bị hủy hoại, biển đổi hoặc mất mát do thời gian, khí hậu, chiến tranh hay do sự vô ý thức của con người. Ông còn dày công nghiên cứu về việc định đô Thăng Long của vua Lý Thái Tổ, về thành Thăng Long – Hà Nội, cùng hàng loạt di tích như núi Nùng, núi Sưa, bến Đông Bộ Đầu, Mười ba trại… Ông cũng nghiên cứu về các sự kiện, nhân vật lịch sử Hà Nội như Hai Bà Trưng, Chu Văn An, Phạm Tu, Bùi Xương Trạch, Phạm Đình Hổ…
Các công trình nghiên cứu của Vũ Tuân Sán được in trong nhiều cuốn sách như Hà Nội nghìn xưa (đồng tác giả), Danh nhân Hà Nội (đồng tác giả)… Ông còn viết hàng chục báo cáo khoa học và luận văn, công bố nhiều nghiên cứu trên các tạp chí khoa học.
Trong những công trình nghiên cứu về Hà Nội của Vũ Tuân Sán, được nhiều người biết đến hơn cả là cuốn Hà Nội xưa và nay. Đây là công trình tập hợp, chọn lọc 77 bài viết công phu, dung lượng lên tới gần 1.000 trang, chia thành các phần: “Hà Nội sử địa”, “Hà Nội di tích”, “Hà Nội danh nhân”, “Hà Nội văn học”, “Hà Nội văn nghệ dân gian, nghề truyền thống”. Mỗi bài trong Hà Nội xưa và nay đều thể hiện sự tìm tòi, khám phá bóng dáng Hà Nội xưa.
Giáo sư Phan Huy Lê cho biết, ông đã quen biết cụ Vũ Tuân Sán cả nửa thế kỷ nay. Ông nói: “Trong hơn 30 năm cụ đi khảo sát hầu khắp các di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô. Tôi đi đến đâu trong đất Hà Nội đều được các cụ già, các cán bộ văn hóa địa phương cho biết cụ Vũ Tuân Sán đã về đây và đọc, sưu tầm, nghiên cứu về các di tích trên quê hương của họ”.
Trong thư của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chúc thọ cụ Vũ Tuân Sán gửi hồi tháng 3 có viết: “Những giá trị văn hóa tốt đẹp được kết tinh trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc rất cần được nâng cao, phổ biến cho các thế hệ người Việt Nam hiện nay và mai sau. Là Cử nhân Tây học, nhưng cụ Vũ Tuân Sán say sưa kiên trì đi về với ngọn nguồn văn hóa dân tộc, trở thành một trong những Nhà Hán Nôm học – Hà Nội học. Cụ đã nêu một tấm gương sáng trong việc cổ vũ thế hệ trẻ kế thừa khí phách và những giá trị văn hóa tốt đẹp của ông cha ta”.
Cũng tại Lễ trao Giải thưởng Bùi Xuân Phái 2014, Ban tổ chức công bố, trao giải cho các tập thể, cá nhân có tác phẩm, ý tưởng, hành động với tình yêu Hà Nội. Ở hạng mục Tác phẩm, có hai cuốn sách được nhận giải. Cuốn thứ nhất là Song xưa phố cũ (sách nghiên cứu về sắt mỹ nghệ tại các cửa, ban công… trong các công trình kiến trúc của Hà Nội đầu thế kỷ XX) của tác giả Trần Hậu Yên Thế. Cuốn thứ hai là Hà Nội một chốn rong chơi (sách ảnh, những nhận xét, nghiên cứu thể hiện cái nhìn tinh tế và lòng yêu Hà Nội) của Martin Rama (chuyên gia kinh tế người Uruguay). Ở Giải Việc làm – Vì tình yêu Hà Nội, nhóm sưu tầm và tổ chức triển lãm “Hà Nội sắc màu 1914 – 1917” được vinh danh. Dự án “Hanoi – Fly, những góc nhìn từ không trung” của nhóm Ashui và Hanoi Lovers giành Giải Ý tưởng.
Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội: Là sáng kiến của báo Thể Thao & Văn Hóa và gia đình cố nhạc sĩ Bùi Xuân Phái, nhằm tìm tòi, phát hiện và tôn vinh những tác giả, tác phẩm, việc làm, ý tưởng có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt đời sống Hà Nội và thấm đượm tình yêu Hà Nội.
Lam Thu
